Samenwerken aan groen, groei en gastvrijheid loont
Aan tafel! bevat tips hoe groen en groei gecombineerd kunnen worden in de gastvrijheidssector. De tips zijn ontleend aan een aantal Green Deals op het gebied van Natuur & Gastvrijheid. Met het instrument Green Deal stimuleert het Rijk concrete samenwerking tussen de Rijksoverheid en andere partijen (gastvrijheidsbedrijven, maatschappelijke partijen en andere overheden). Het blijkt dat deze aanpak werkt: er ontstaat meer ruimte om gasten de gewenste beleving te bieden, de economie krijgt een impuls, de werkgelegenheid groeit en de omgeving wordt mooier en beter toegankelijk. Bovendien verloopt het proces om tot die resultaten te komen, sneller.
Veranderende wensen en concurrentie
Gastvrijheidsbedrijven moeten steeds vernieuwen, met verrassende concepten en voorzieningen. Recreanten en toeristen zijn veeleisend en hun wensen veranderen continu. Daarnaast zit de concurrentie in binnen- en buitenland niet stil. Wetten en regels, en de interpretatie daarvan, zorgen er echter nogal eens voor dat de benodigde ontwikkelingsruimte er niet komt of ze zorgen voor ongewenste vertraging. Zeker voor gastvrijheidsbedrijven in of nabij kwetsbare natuur is de ontwikkelingsruimte beperkt. Toch zijn er wel degelijk mogelijkheden om ook in dit soort complexe situaties extra ondernemersruimte te realiseren. Door je als gastvrijheidsondernemer naast groei ook te richten op de (groene) wensen van andere partijen zoals natuurorganisaties en overheden, ontstaat er een waardevoller plan dat de steun heeft van meerdere partijen.
Green Deals effectief
Op diverse plekken in Nederland zijn er de laatste jaren ervaringen opgedaan met deze manier van werken. Sinds 2011 zijn er zeven Green Deals op het gebied van Natuur & Gastvrijheid afgesloten, waarvan er zes inmiddels formeel zijn beëindigd. Het Rijksinstrument blijkt waardevol te zijn om groei en groen in de gastvrijheidssector te combineren en kan ook los van het Rijk door provincie en gemeente ingezet worden. Door voor de begeleiding van de Green Deal een onafhankelijke partij in te zetten, kan de effectiviteit van het instrument aanzienlijk toenemen. Deze partij kan er o.a. op toe zien dat deelnemers zich aan de afspraken houden en de ‘tafelmanieren’ in acht nemen. De publicatie Aan tafel! neemt de lezer mee in de concrete stappen van de Green Deal-aanpak, de lessen die geleerd zijn én de aanbevelingen voor de toekomst.
Waarom is de ontwikkelingsruimte beperkt?
Volgens de auteurs van het boekje Aan tafel! leeft er angst bij overheden, natuurorganisaties en omwonenden dat een uitbreiding of vernieuwing van het bedrijf tot natuurschade of tot extra overlast leidt. Gastvrijheidsondernemers kunnen zelf heel wat doen om (potentiële) andersdenkenden in de ‘meewerk modus’ te krijgen. De gedachte is dat een gastvrijheidsondernemer zijn wens om te vernieuwen (ondernemersurgentie) verbindt met issues die breder in de gemeenschap waarin hij opereert belangrijk gevonden worden (gebiedsurgenties) en met beleidsurgenties van overheden. Hierdoor ontstaat een plan waar niet alleen de ondernemer warm voor loopt, maar ook diverse andere partijen. Ondernemers moeten laten zien dat groene groei in de gastvrijheidssector in ieders belang is:
- Recreanten krijgen een mooiere omgeving met fraaiere bedrijven.
- Ondernemers krijgen een license to operate en daardoor meer medewerking om te bouwen aan een nieuw toekomstperspectief met meer financiële armslag en hun bedrijven krijgen een mooiere setting.
- Overheden en terreinbeheerders kunnen meer groene doelen realiseren tegen lagere publieke kosten en er komen plannen tot stand met een breed maatschappelijk draagvlak.
Een nieuwe manier van werken
De afgelopen jaren zijn op diverse plekken in het land ervaringen opgedaan met manieren van werken die als voorbeeld en inspiratie kunnen dienen voor partijen die samenwerking zoeken. Ook de Rijksoverheid heeft een beleidsinstrument ontwikkeld om groene groei een impuls te geven: ‘Green Deals’. De essentie van een Green Deal is dat partijen afspreken om gezamenlijk doelen te realiseren ten aanzien van groen en groei en deze doelen vervolgens naar concrete acties te vertalen. De doelen en acties leggen zij vast in een intentieovereenkomst waarmee het commitment bezegeld is. Uit de evaluatie door STIRR blijkt dat de Green Deal-aanpak tot resultaten leidt. Ondernemers slagen er in om meer ontwikkelruimte te krijgen en de omgevingskwaliteit te verhogen en overheden en andere betrokken partijen lukt het om een deel van hun groene en/ of economische ambities te behalen door inzet van ondernemers. Bovendien is de snelheid in het proces in de meeste gevallen toegenomen.
Zeven sterke punten van de Green Deal aanpak
In de publicatie is samengevat waarom een Green Deal zo goed in onze sector werkt.
- Gezamenlijkheid
In een Green Deal gaat het niet louter om de realisatie van een plan van één ondernemer, maar om een project waarin de urgenties (wensen, behoeften) van verschillende partijen zijn opgenomen: een of meer ondernemers, overheden en organisaties. - Concreetheid
De stip op de horizon is bij een Green Deal geen globaal omschreven vergezicht. Bovendien is de doorlooptijd relatief kort. Dit maakt dat in een Green Deal heel gefocust aan de beoogde doelen en resultaten gewerkt kan worden en dat deze relatief snel behaald kunnen worden. - Geen resultaatverplichting
Het ondertekenen van een Green Deal is voor partijen relatief veilig. Een partij onderschrijft de doelen en gaat een inspanningsverplichting aan, maar hoeft op voorhand niet toe te zeggen dat alle projectonderdelen ook daadwerkelijk worden uitgevoerd. - Bestuurlijk geaccordeerd
Green Deals worden door de hoogst verantwoordelijken getekend; bij overheden zijn dit bestuurders, bij andere partijen doorgaans directeuren. Met name die bestuurlijke accordering van overheden is essentieel. - Geen subsidie
In beginsel verloopt een Green Dealproces met gesloten beurs. Het is dus geen subsidieregeling. Met name overheden vinden het prettig dat andere partijen met hen willen samenwerken om inhoudelijke redenen en niet in de eerste plaats omdat de overheid als mogelijke geldschieter wordt gezien. - Proces op maat
De Green Deal-aanpak kent een aantal vaste elementen, maar kent bovenal veel vrijheid om het proces naar eigen behoefte in te vullen. - Status
Als een project het label Green Deal krijgt, betekent dit dat een project voldoet aan criteria rond groen en groei en dat er een breed maatschappelijk belang gediend wordt. Het feit dat de Rijksoverheid een van de partners is, versterkt dit beeld. Het label Green Deal geeft een project hierdoor status.
Een overzichtelijk proces
In essentie is een Green Deal een overzichtelijk proces qua aanpak. De hoofdlijnen zijn hieronder schematisch aangegeven. Elke Green Deal start met een urgentie (een kans of een probleem) bij een ondernemer of een andere persoon of organisatie en een (globaal) plan dat hij wil realiseren om die kans te verzilveren of het probleem op te lossen. Deze initiator zoekt vervolgens contact met een of meer andere partijen die hij nodig heeft om zijn plan te realiseren. Als men het eens is, wordt de deal opgesteld en ondertekend. De uitvoering kan nu beginnen. Elke partij voert de afgesproken acties uit en werkt zo aan de verwezenlijking van alle doelen.
Meer lezen?
Download hier de flyer of het complete boekje.
