Geplaatst op: 24-06-2019
Auteur: Marc Gerlings
PleisureWorld NRIT
Publicatie: R&T 2019-2

Werkt een living lab echt effectief?

Onderzoek naar snelle groei samenwerkingsverbanden in toerisme

Werkt een living lab echt effectief?

Van Groningen tot Zeeland, overal schieten living labs of hubs voor toerisme en leisure uit de grond. Centraal staat de samenwerking tussen opleidingen, de overheid en de ondernemers. Maar werkt dat echt goed en wat zijn de succes- en faalfactoren?


Het Friesland College en NHL Stenden Hogeschool gaan ondernemers in de toeristische en recreatieve sector ondersteunen in een slag naar vernieuwing. Friesland mag de komende jaren rekenen op een verdubbeling van het aantal bezoekers is de inschatting, maar niet alle ondernemers weten hierop in te spelen. Studenten uit mbo en hbo gaan helpen. In de pilot ‘Toerisme Collectief Fryslân’ (www.tcf.frl) zijn studenten op twee locaties, in de VVV Grou en Rabobank Sneek, beschikbaar om ondernemers te ondersteunen in het oplossen van hun uitdagingen. Het innovatief vermogen van de sector wordt in deze kleine vorm van living labs vergroot én het beroepsonderwijs, zowel mbo en hbo, kan op deze manier studenten in de praktijk laten werken aan uitdagende projecten.

Kremer: "Ideaal, met het onderwijs”

  

"De behoefte van de gast verandert en wij – ondernemers – moeten mee. Hoe ideaal is het als wij dit samen doen met het onderwijs”, stelde voorzitter Gerard Kremer van de Toerisme Alliantie Friesland (TAF) bij de ondertekening van de overeenkomst. Voor het onderwijs is het ook goed, reageerde bestuursvoorzitter Erica Schaper van NHL Stenden. Door dit project – in samenwerking met mbo en bedrijfsleven – kunnen studenten uitgroeien tot professionals.Frank van Hout, bestuurslid van het Friesland College, ziet ook veel voordelen. "Een sterke gastvrijheidssector draagt niet alleen bij aan groei in economische zin, maar ook aan een goede leefbaarheid en omgeving.” Dat weegt zwaar voor het Friesland College, dat in het nieuwe koersplan sterk inzet op projecten die bijdragen aan een duurzame samenleving.

 

Hartman: "Niet allemaal het wiel uitvinden”

  

Stefan Hartman deelt de mening dat dit startende samenwerkingsverband vooral in de beginfase praktische ondernemersvragen krijgt. Hartman is indirect bij het lab betrokken vooral omdat zijn team van het European Tourism Futures Institute (ETFI) en collega’s van het Lectoraat ‘Duurzame innovatie in de regionale kenniseconomie’ de labs zullen onderzoeken. Onderzoeksinstelling CELTH (Center of Expertise Leisure Tourism & Hospitality – www.celth.nl) wil graag weten wat de succes- en faalfactoren zijn van samenwerkingsverbanden tussen overheden, opleidingen en bedrijven. "We hoeven echt niet allemaal het wiel uit te vinden,” meent de directeur van ETFI, de Friese kennisinstelling die onderdeel uitmaakt van CELTH. Er zullen praktische opdrachten binnenkomen die hebben te maken met beperkingen bij ondernemers in geld, tijd en kennis. 

Komen de hubs voorbij het stadium van praktische vragen?

  

Die zijn uitermate belangrijk maar Hartman vindt het interessant of deze hubs voorbij het stadium komen van praktische vragen. "Uiteindelijk wil je voor onderwijs en voor de regio komen op de vraag achter de vraag. Een ondernemer die bijvoorbeeld overweegt om een nieuwe website te laten maken zit met een andere extra vraag. Daar achter zit de vraag naar doelgroepen en hoe je die het beste bereikt. Dan wordt het strategisch interessant.”Waarschijnlijk zal de triple helix aanpak snel overgaan tot een quadruple helix met daarin een rol voor de bewoners. Na het jaar van Culturele Hoofdstad van Europa waarin het mienskip (gemeenschap) model goed werkte, krijgt de sociale omgeving zeker ook een rol in de toeristische ontwikkeling.In het komende jaar wordt het onderzoek uitgevoerd en CELTH zal later in 2019 de resultaten publiceren. Naast het helpen van collectieve samenwerkingsverbanden in de regio, wil CELTH de resultaten gebruiken voor het sterker vormgeven van huidige en toekomstige triple helix-samenwerkingen van CELTH op nationaal niveau, zoals met NBTC en CBS in het Data & Development Lab Bestemming Nederland. De redactie van R&T is benieuwd naar twee succesfactoren en twee uitdagingen die Stefan Hartman in deze fase al ziet.

 

Succesfactoren

  

1 – Kartrekker

Het lab heeft een betrokken projectleider, een echte kartrekker. "Iemand die met eindeloze energie het netwerk opzet. Het is bijna als een missie. Dat is echt nodig.”

2 – Momentum

Meerdere partijen moeten samen signaleren dat een lab of hub noodzakelijk is. Toerisme Collectief Fryslân is versneld uit de startblokken gegaan toen bestaande partijen elkaar troffen en elkaars belang zagen. "Het opzetten van hubs zat al in de koker maar het kwam begin dit jaar in een stroomversnelling omdat partijen als alliantie met elkaar optrokken.”

 

Uitdagingen

1 – Resultaten
Een living lab wordt geacht snel met resultaten te komen. Dat is terecht en tegelijkertijd moet de functie van een lab in een regio groeien. Dat kost tijd. "Het is dan de vraag of de labs snel genoeg kunnen leveren.”
2 – Relaties opbouwen en elkaars taal gaan kennen
"Ondernemers denken dat ze gewoon maar opdrachten kunnen geven en dat opleidingen dan draaien. Dat ligt genuanceerder. Een lab is ook van meerwaarde door de kennis, inzichten en signalen die je teruggeeft aan overheden en opleidingen, waarop die partijen kunnen inspelen. Een opleiding heeft ook tot taak om te bouwen aan zijn curriculum, en probeert focus aan te brengen in het type onderwerp en vraag die zij passend acht bij dit curriculum. Het is meer een relatie met de partners en daar moeten ondernemers aan wennen.”

Op de redactie komen met regelmaat kritische commentaren binnen van de professionele adviesbureaus die vinden dat opdrachten verdwijnen naar gesubsidieerde instellingen van opleidingen. Hartman: "Idealiter sluiten adviesbureaus aan bij deze hubs, die kennis is uniek, waardevol en bovendien ook relevant voor studenten – die mogelijk de toekomstige werknemers van die adviesbureaus zijn.”
 
Trefwoorden: innovatie, vernieuwing, ondernemers, labs

CELTH
 
   
   
   
   
   

   

   
   

   
   
   

   

||| Nieuws |||

30/10/24
Menno Stokman verlaat CELTH na zeven jaar
Menno Stokman, directeur van het Centre of Expertise Leisure, Tourism & Hospitality (CELTH), neemt na ruim zeven jaar afscheid. Per 1 januari 2025 treedt hij in dienst bij de gemeente Wageningen als strategisch adviseur voor het Netwerk Kennissteden Nederland.
29/10/24
Kennisevent Zet je regio op de kaart 2024: Balans in jouw bestemming
NRIT organiseert in samenwerking met CELTH en de Recreatie Vakbeurs het kennisevent ‘Zet je regio op de kaart 2024: Balans in jouw bestemming. Primeur voor Nederland. Presentatie van internationaal onderzoek: 'Creating equitable destinations: How to manage and distribute tourism’s value to better serve communities'.
11/10/24
Zet je regio op de kaart 2024: Balans in jouw bestemming – Maak deel uit van de toekomst van toerisme!
NRIT organiseert in samenwerking met CELTH en de Recreatie Vakbeurs een kennisevent rond bestemming in balans. In slechts twee uur ben je helemaal up-to-date met de nieuwste inzichten en strategieën. Je leert van experts, netwerkt met vakgenoten én krijgt praktische handvatten om direct mee aan de slag te gaan in jouw regio.
25/09/24
Een tafel voor niemand? Vier scenario's voor het arbeidsmarkttekort in toerisme en hospitality
Wat brengt de toekomst voor toerisme? Zijn dat robots in de keuken, virtuele avonturen of structurele personeelstekorten? Lector ‘Disruption, Innovation and New Phenomena’ Ian Yeoman bij NHL Stenden Hogeschool, schetste in zijn inauguratiespeech vier scenario's voor de sector.
24/06/24
Meer weten over klimaatrisico's, impact of bewonersbetrokkenheid? CELTH komt met drie nieuwe onderzoeken!
Het Centre of Expertise Leisure, Tourism & Hospitality (CELTH) heeft de afgelopen week maar liefst drie nieuwe onderzoeken gepubliceerd. Zo brachten ze de klimaatrisico’s van Nederlandse reisorganisaties in kaart, onderzochten hoe ze bewoners beter bij toerisme(beleid) kunnen betrekken en ontwikkelden ze een impact label voor vakantiehuizen in de natuur.
18/03/24
Lidstaten willen toerisme hoog op de agenda van de nieuwe Europese Commissie
Toerisme blijft in Europa hoog op de politieke agenda staan. De huidige Europese Commissie zal na de verkiezingen haar uiterste best doen toerisme op EU-niveau goed op de agenda te houden.
30/01/24
PD-kandidaat: Kansen voor hotels door CSRD
In het Professional Doctorate voor Leisure, Tourism & Hospitality traject is Armand Odekerken ingestapt. Odekerken onderzoekt hoe verschillende hotelketens duurzaamheidsstrategieën kunnen ontwikkelen en implementeren die voldoen aan de wetgeving over Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD).
11/01/24
Vier nieuwe projecten van CELTH
De onderzoekers van CELTH zijn samen met werkveldpartners met maar liefst vier nieuwe projecten gestart. De projecten richten zich op een bewonersprofijt en -betrokkenheid, een eerlijker verdeling van de voordelen van toerisme en een rankingsystematiek voor duurzame prestaties van natuurhuisjes.