Tiental musea op omvallen

De enquête is beantwoord door zo’n 60 procent van de leden van de brancheorganisatie, die 95 procent van de omzet in Nederlandse musea vertegenwoordigt.

Ondanks overheidssteun verwacht een aantal musea het niet te gaan redden. Terwijl de overheid ruimhartige steun heeft geboden komt het geld niet altijd daar terecht waarvoor het bedoeld is, doordat de uitvoering van verschillende noodsteunmaatregelen elkaar soms in de weg zit. Daarom doet de Museumvereniging een beroep op het kabinet en de Tweede Kamer: zorg ervoor dat steun die voor musea en de culturele en creatieve sector bedoeld is, daar ook écht terechtkomt.

Het kabinet heeft tijdens de crisis al vroeg noodsteun geregeld: NOW, TOGS en TVL. Ook heeft de minister van OCW sectorspecifieke steun toegezegd. In totaal gaat het tot 1 juli 2021 om zo’n 1,5 miljard voor de culturele en creatieve sector. Echter, ongeveer 10 procent van de musea ontvangt geen enkele noodsteun.

In de uitvoering van die noodmaatregelen doorkruist een aantal goede voornemens van het kabinet elkaar. Hierdoor dreigt rondpompen van geld én komt geld soms op andere plekken terecht dan bedoeld. Een voorbeeld: als een gemeente noodsteun geeft aan een museum wordt die steun vervolgens verrekend met de NOW en komt zo ten goede aan het Rijk. Daardoor kan een museum soms zelfs slechter af zijn dan zónder die gemeentelijke steun. Dit weerhoudt gemeenten van het verlenen van noodsteun aan culturele organisaties. Hetzelfde doet zich voor wanneer gemeenten belastingen aan musea kwijtschelden of als een gemeente de huur verlaagt van een pand waarin een culturele organisatie gevestigd is: ook die goedbedoelde tegemoetkomingen worden verrekend met de NOW.

Ondertussen heeft het kabinet ook extra geld voor gemeenten beschikbaar gesteld om musea en andere culturele organisaties juist wél in onder meer huisvestingslasten tegemoet te kunnen komen. Dit najaar zegde OCW 150 miljoen toe voor het Gemeentefonds (als onderdeel van het steunpakket van in totaal 482 miljoen). Deze constructie heeft alleen zin als dit geld daadwerkelijk concreet geoormerkt wordt voor cultuur, zodat het niet aan andere zaken mag worden besteed. De Museumvereniging pleit er daarom voor dat die 150 miljoen in een brede doeluitkering in het Gemeentefonds aan de kerngemeenten wordt toegekend, zoals eerder gebruikelijk was met de beeldende kunstregeling.

Door de combinatie van én specifieke doeluitkeringen én het niet verrekenen van steunpakketten voor cultuur met de NOW kan het kabinet een impuls geven aan cultuur. Daarmee draagt het kabinetsbeleid bij aan een sterkere binding van alle inwoners van ons land met museale collecties.