Onderzoeksrapport in verkiezingsstrijd: Florerende maatschappij door toerisme- en recreatiesector

Op de eerste dag dat de stemlokalen open zijn, laat Gastvrij Nederland zien hoe groot de invloed is van toerisme en recreatie op de maatschappij. Kenniscentrum CELTH voerde het onderzoek uit. Hoe diepgeworteld is de gastvrijheidssector in de samenleving? Hoe zou de maatschappij eruitzien zonder dat mensen kunnen ontspannen, recreëren, uit eten gaan, kamperen, sporten, elkaar ontmoeten, cultuur snuiven, reizen in binnen- en buitenland, congresseren en evenementen bijwonen? Daar komt een interessante top-25 uit van invloeden op de maatschappij (zie tabel).

De ondernemers uit de brede gastvrijheidssector zijn verantwoordelijk voor 91,2 miljard aan toeristisch recreatieve bestedingen en ruim 800.000 banen. Wereldwijd werkt zelfs 1 op de 10 mensen in de sector. Het belang van toerisme en recreatie is echter veel breder. Zo vergroot het de kwaliteit van leven, maakt het mensen gezonder en gelukkiger en verbindt het groepen mensen. 

De sector draagt bij aan het succes van andere sectoren (inkomen en werkgelegenheid toeleveranciers) en aan het vestigingsklimaat. Ondernemers scheppen banen in streken waar (van oudsher) minder werk is en de aanwezigheid van toeristen, zakelijke bezoekers en recreanten is essentieel voor winkels en voor openbare voorzieningen. De overheid heeft hierin een belangrijke taak te vervullen. Deze taak zou beter kunnen worden ingevuld, zo wordt onomstotelijk duidelijk uit het nieuwe onderzoek.

De maatregelen als gevolg van de coronapandemie laten nadrukkelijk zien welke effecten het vrijwel geheel sluiten van de sector heeft op een maatschappij. 

Kees van Wijk, voorzitter Gastvrij Nederland: "Dat de gastvrijheidssector bijna 4,5% bijdraagt aan ons Bruto Binnenlands Product wisten we al, maar de bijdrage aan ons Bruto Nationaal Geluk is minstens zo belangrijk en zo mogelijk nog groter.” 

De verwevenheid van toerisme en recreatie met andere sectoren en de maatschappij vereist een veel nauwere samenwerking met andere sectoren en betere coördinatie bij de overheid. Dan komt de kracht van de sector het best tot z’n recht. Jeroen Klijs, lector sociale impacts van toerisme bij CELTH-partner Breda University of Applied Sciences en projectleider voor het onderzoek vult aan: "De juiste randvoorwaarden zijn nodig om de positieve maatschappelijke waarde van toerisme en recreatie te behouden en te vergroten. Intensievere samenwerking tussen overheden, ondernemers en onderwijs- en kennisinstellingen en het actief betrekken van inwoners is noodzakelijk.”

Kees van Wijk: "Nederland snakt naar adem en vrijheid. Er wacht een grote opgave om te werken aan duurzaam economisch herstel, herstel van het welzijn van alle Nederlanders en wederopbouw van een aantrekkelijke leefomgeving na corona. Een evenwichtige ontwikkeling van toerisme en recreatie levert hieraan een onmisbare bijdrage. De ondernemers in de gastvrijheidssector staan te trappelen om dit mogelijk te maken. De juiste randvoorwaarden zijn nodig om de positieve maatschappelijke waarde van toerisme en recreatie te behouden en te vergroten. Intensievere samenwerking tussen overheden, ondernemers en onderwijs- en kennisinstellingen en het actief betrekken 

van inwoners is noodzakelijk."

Het onderzoek formuleert duidelijke aanwijzingen voor de overheden: De organisaties en ondernemingen benoemen dat het voor het behouden en/of vergroten van maatschappelijke waarde nodig is samen met deze partijen, in te zetten op samenwerking, het betrekken van bewoners, en het ontwikkelen en delen van kennis over het realiseren van balans. 

Het feit dat de sector in sterke mate verweven en verbonden is met veel andere sectoren en beleidsdomeinen (natuur, gezondheid, infra, ruimtelijke ordening, water, mobiliteit, leefbaarheid, gezondheid en welzijn) maakt dat aan alle overheden gevraagd wordt een brede en integrale aanpak te hanteren en een goede afstemming 

met andere sectoren te faciliteren. Verder is het belangrijk om mee te denken en te bewegen en hen te steunen bij nieuwe initiatieven.

Het rapport laat meerdere voorbeelden zien van bedrijven in toerisme en recreatie die hun maatschappelijke rol laten zien. Onder meer lees je hoe het Textiel Museum in Tilburg een sociale rol speelt en naast museum ook broedplaats is. En hoe  Suzie’s Farm lokale producten, boerenkennis, beleving, educatie en een winkel samenbrengt en daarmee hoe T&R bijdraagt een andere kijk op een natuurlijke omgeving. Om de sociale bijdrage te illustreren wordt de case van Untourist Movement in Amsterdam getoond. Deze is gericht op de toekomst van toerisme door het organiseren van leuke activiteiten waarbij toeristen actief en bewust bijdragen aan de stad, zijn bewoners en de wereld als geheel. 

De adviezen uit het rapport zijn uitgesplitst naar de verschillende lagen in de overheid. In deze verkiezingsstrijd hameren de onderzoekers op een belangrijk punt voor de komende regering: 'Neem toerisme serieus als bedrijfstak'.

Op basis van dit nieuwe onderzoek komt Gastvrij Nederland direct na de verkiezingen met een oproep aan de politiek met tien concrete punten om te zorgen dat de sector na de coronacrisis een nog grotere bijdrage kan leveren aan de samenleving.