Vitale Vakantieparken | Deel 4: Vitaliteitsuitdagingen in de regio

Het eerste landelijke congres vitale vakantieparken had als thema ‘Bent u klaar voor de toekomst?’. Voor de organisatie tekenden het ministerie van Binnenlandse Zaken, de provincie Drenthe en Vitale Vakantieparken Drenthe. In een serie artikelen doen we verslag van dit congres. 

In de sessie over vitaliteitsuitdagingen in de regio gingen Jan Jaap Thijs van Bureau Ruimte en Vrije Tijd en Jeffrey Belt van HISWA RECRON in gesprek met Jan de Roos (provincie Drenthe), Tonique Hollander (provincie Friesland), Jeske van Gerven (provincie Overijssel) en Wander de Groot (provincie Noord-Holland). 

In zijn kick-off presenteerde Jan Jaap Thijs drie fasen in de aanpak van vitale vakantieparken:

1. Diagnose
2. Verkenning aanpak
3. Uitvoering

Maar voordat je begint is het  belangrijk overeenstemming te bereiken over wat een vitaal vakantiepark is. Voor Jan Jaap is dat in beginsel….

• een park met kwaliteit waar de bezoeker naar op zoek is
• een park met een gunstig perspectief voor de toekomst
• en nog steeds een toeristische functie heeft

Vitaliteitsmeter

Parken worden door Bureau voor Ruimte en Vrije Tijd in een Vitaliteitsmeter Vakantieparken geplaatst. Dat is een methodiek waarmee gemeenten zelf de economische vitaliteit van vakantieparken in beeld kunnen krijgen en tegelijkertijd de basisinformatie over parken versterkt. Dat vindt allemaal plaats in de eerste fase, de diagnose. Een methode veronderstelt een strakke methodiek maar zo zat Jan Jaap helemaal niet in de wedstrijd en deelde zijn leerervaring. 

• wees transparant in de methode die je volgt en ben tegelijkertijd zorgvuldig met vertrouwelijkheid
• doe het vooral niet uitsluitend vanuit je bureau, trek er op uit en praat met ondernemers
• het rekenmodel is geen blauwdruk
• blijf kritisch op de methode
• vraag je continu af wat de waarde is van de scores die je meet
• zoek naar het echte verhaal achter het bedrijf en de ondernemer

Kritische zelfbeschouwing

Ook in de verdere aanpak is een kritische zelfbeschouwing belangrijk: 

• er zijn per regio verschillen in aanpak omdat er per regio andere keuzes worden gemaakt
• alles begint met bestuurlijke durf, een trekker die de regio meeneemt
• besef dat je elkaar nodig hebt in de regio
• let op een waterbedeffect
• blijf niet op je eilandje zitten
• besef de integraliteit en kijk niet alleen door een economische bril maar neem ook veiligheid en het sociale aspect mee
• alle aanpakken kosten geld, als dat er niet is, moet je misschien niet starten
• als je nog weinig hebt samengewerkt, moet je eerst wennen aan elkaar

Veel verschillen in aanpak

Vervolgens bleek dat ‘Vitale Vakantieparken’ wel één merk is maar de uitvoering in de regio heel verschillend. 

Drenthe

In Drenthe zijn de gemeentes in de lead en zij dragen de parken aan. "We zien nu meer parken die niet meer te transformeren zijn naar recreatie” vertelde Jan die wil dat de regie vooral bij de ondernemer ligt die de overheid wel keihard nodig heeft: "Het meest succesvol zijn de transformaties waar overheid en park samen vooruit willen.”

Friesland

"In Fryslan zijn juist ondernemers in de lead”, vertelt een enthousiaste Tonique die in het ondernemersnetwerk energie ziet ontstaan. "We komen nu tot de ontdekking dat we gemeenten hard nodig hebben. Want als er geen bestuurlijke support is, is er ook geen ambtelijke draagkracht.” Het is voor Tonique zoeken naar prioritering in het gemeentelijke apparaat aangezien er een grote druk ligt op vele dossiers. Ze had nog wel een tip voor overheden om plannenmakende ondernemers teleurstelling op teleurstelling te besparen: "Zorg dat je als overheid duidelijk hebt wat je wilt. Dan voorkom je dat ondernemers plannen maken die je als overheid vervolgens makkelijk afschiet.” Je kunt in de optiek van Tonique als overheid aan de voorkant dan beter samen met ondernemers plannen ontwikkelen.

Noord-Holland

In Noord-Holland zitten overheden ook heel er in de reactieve modus. Wander: "Ik probeer overheden uit te dagen duidelijk te maken waar ze naar toe willen. Voor ondernemers is het zaak vooral in dialoog te komen.” Die overheidsvisie zal evenwel niet eenvoudig tot stand komen: "In bij de overheid te weinig professionals in dienst. We zien veel consultants en adviseurs van buiten waardoor de overheid zelf geen kennis en kunde opbouwt.” Mooi om te zien is dat ze in Noord-Holland om een waterbedeffect te voorkomen een regionale afstemmingscommissie voor nieuwe ontwikkelingen in het leven hebben geroepen. 

Overijssel

Het gaat in Overijssel best goed met meer parken maar er zijn ook parken die aandacht behoeven. "We hebben in de provincie een expertisecentrum”, vertelt Jeske die constateert dat je voor de niet-vitale vakantieparken sterke schouders en ruggengraat nodig hebt. Dat het vitalisering van vakantieparken een lang adem vergt illustreert ze treffend: "Een park is niet in 1 jaar niet-vitaal geworden, dan keer je dan ook niet in 1 jaar om. Door het lange traject heb je in de hele keten daarom ook veel te maken met personeelswisselingen.” Ze ziet ook een ontwikkeling dat recreatie verschuift naar de aanpak van het landelijk gebied waar meer kennis en aandacht voor is. "Het probleem is dat veel gemeenten met een klein ambtenarenapparaat weinig kennis van vakantieparken hebben."

De hamvraag

Aan het eind kwam misschien wel de belangrijkste vraag aan de orde: "In alle gesprekken komt het ‘waarom’ veel te weinig aan de orde. Waarom is een ondernemer ooit met zijn bedrijf begonnen?” Vandaaruit kun je pas weer verder bouwen aan een park voor de gast van de toekomst. 

Morgen deel 5 met aandacht voor toeristisch ondernemerschap / Gisteren publiceerden we deel 3 met de visie van de Rijksoverheid.