Reacties op de Miljoenennota 2022: blij met reparaties maar onrust over stijgende kosten

De branchevereniging in de mobiliteit RAI ziet een ontwikkeling die het reizen van consumenten raakt. Maar het kijkt daarbij door de ogen van de aanbieder. "De betaalbaarheid van mobiliteit staat steeds meer onder druk". Dit stelt RAI Vereniging voorzitter Steven van Eijck in reactie op de Prinsjesdagstukken voor 2023. Niet alleen consumenten worden hard getroffen door de sterk gestegen prijzen, ook ondernemers hebben het hierdoor steeds moeilijker. Tot frustratie van veel ondernemers gaan de kosten komende jaren nog verder omhoog, onder meer door het afschaffen van de belastingvrijstelling op een nieuwe conventionele bestelwagen. RAI Vereniging voorzitter Steven van Eijck dringt er bij het kabinet op aan om duurzame mobiliteit voor iedereen betaalbaar te houden. Dat kan door naast elektrisch, meer ruimte te bieden voor betaalbare alternatieve zuinige vervoersmiddelen en brandstoffen. Goed voor de portemonnee én goed voor de leefomgeving.

Mobiliteit wordt echter voor een steeds grotere groep reizigers en ondernemers onbetaalbaar, waardoor mobiliteitsarmoede toeneemt. Onder meer de sterk stijgende energiekosten, hoge inflatie en eenzijdige focus van het kabinet op elektrificatie van mobiliteit zorgen ervoor dat ondernemers en reizigers gebukt gaan onder snel stijgende kosten en beperkt worden in hun bewegingsvrijheid.

"De enige manier om vast te houden aan de klimaatdoelen en mobiliteit komende jaren betaalbaar te houden, is door een techniek neutraal mobiliteitsbeleid”, aldus Van Eijck. "Zet in op meerdere technologieën, zoals waterstof, (plug-in) hybride en alternatieve duurzame brandstoffen. Stimuleer ook het gebruik van de fiets en scooter voor korte tot middellange afstanden. Zo neemt de keuzevrijheid toe, kunnen meer consumenten en ondernemers direct CO?  besparen en dalen de kosten.”

"De kunst is in deze ingewikkelde tijd om de koopkracht van burgers te waarborgen, de inflatie niet verder op te laten lopen, het investeringsvermogen van kleine en grote ondernemingen in stand te houden en hun verduurzaming te versnellen. Het is daarom goed dat het kabinet omvangrijke maatregelen neemt om de koopkrachtcrisis te lijf te gaan en daarmee ook kleine mkb’ers helpt. We zullen bovendien de effecten van de hoge energieprijzen voor energie-intensieve bedrijven moeten dempen, net als in omringende landen. Het is verstandig dat het kabinet hier nu serieus naar kijkt."  

Jacco Vonhof: "Het is verstandig dat het kabinet al het mogelijke wil doen voor de koopkracht van burgers. Tegelijk hebben ook veel mkb-ondernemers het ongelooflijk zwaar doordat ál hun kosten stijgen. En daar komen de lastenverzwaringen die het kabinet heeft aangekondigd nog bovenop. Goed is wel dat dat het kabinet op ons aandringen iets terugdoet met een pakket van zo’n 600 miljoen euro. We zijn in gesprek over hoe dat verstandig in te zetten. Verder is het belangrijk dat mkb-ondernemers goed worden ondersteund bij de versnelling van de energietransitie. Er gebeurt al veel, maar veel bedrijven missen de financiële ruimte om die investeringen te doen."

De ondernemingsorganisaties zijn blij met de maatregelen voor burgers en hele kleine bedrijven om de energieprijs te drukken, maar wijzen erop dat dit met name de energie-intensieve bedrijven nog onvoldoende helpt. Vonhof: "Het is daarom goed dat het kabinet kijkt naar extra maatregelen, zoals vandaag aangekondigd. Die zijn echt heel hard nodig, omdat bedrijven die we niet willen missen, anders dreigen om te vallen."

De ondernemingsorganisaties zijn bevreesd dat de versnelde verhoging van het wettelijk minimumloon (WML) per 1 januari aanstaande averechts uitpakt voor de inflatie en die verder aan kan jagen. Per 1 januari 2024 gaat het WML door een stapeling van maatregelen voor bepaalde groepen ondernemers bovendien nog eens met ruim 11 procent omhoog. ‘Dit hakt er flink in, bovenop alles wat zij al voor de kiezen krijgen. Dit gevaar is te ondervangen met een loonkostencompensatie voor werkgevers, zoals eerder ook is aanbevolen door werkgevers en vakbonden vanuit de SER.’

Niet blij zijn de ondernemingsorganisaties verder met alle lastenverzwaringen in de winstbelasting en Box-2. Die beperken de noodzakelijke investeringsruimte voor mkb-ondernemers. Voor het vierde jaar op rij wordt bovendien hard geknaagd aan de zelfstandigenaftrek die er juist is voor zelfstandig ondernemers die voor eigen rekening en risico ondernemen. Ook komt er niets voor in de plaats. Vonhof: "Deze maatregel heeft direct effect op hun financiële ruimte om te investeren, reserveren en consumeren."

Op dit moment is er voor ondernemers -zeker de kleinere- geen reële lastenverlichting of compensatie. Dit terwijl het juist van belang is om het ondernemersklimaat te bewaken door het investeringsvermogen van ondernemers in stand te houden en samen te werken aan een duurzame toekomst.

Het kabinet wil via de inkomenskant de koopkracht van burgers versterken. Het wettelijke minimumloon stijgt daarom per 1 januari 2023 in één klap met 10%. De werkgeverslasten 2023 liggen qua percentages net weer hoger dan in 2022. De werkkostenregeling wordt enigszins verruimd. De SER adviseerde eerder om de sterk stijgende werkgeverslasten deels te compenseren, maar hier is vooralsnog geen sprake van.

Om de koopkrachtondersteuning van burgers te kunnen bekostigen, worden ondernemers zwaarder belast. In de VPB (winstbelasting) wordt voor kleinere bv’s de eerste schijf VPB korter en tegelijk wordt het tarief over die eerste schijf hoger. Het tarief aanmerkelijk belang van box 2 wordt ook hoger. De leningen van de bv aan de directeur-grootaandeelhouder (DGA) worden boven de 7 ton belast in box 2. Het gebruikelijk loon voor de DGA mag minder worden verlaagd. Voor de ondernemer zonder bv en de zzp’er wordt de zelfstandigenaftrek verder verlaagd.

KHN vindt dat het kabinet met een nieuwe Lage Inkomensvoordeel (LIV) het hogere minimumloon in 2023 voor die werkgevers moet compenseren. Ook vindt de organisatie dat de vrije ruimte in de Werkkostenregeling voor kleine werkgevers flink moet worden opgehoogd om eenmalige of tijdelijke inflatievergoedingen onbelast uit te kunnen keren.

De opbrengst van de lastenverzwaringen wordt deels teruggesluisd in structurele maatregelen waar het midden- en kleinbedrijf (mkb) van profiteert. Het kabinet trekt daar deze kabinetsperiode 500 miljoen euro per jaar voor uit; vanaf 2028 is dit 600 miljoen euro structureel. In dit pakket voor het mkb worden werkgeverslasten een klein beetje verlaagd. Ook komen er extra investeringsaftrekmogelijkheden, zodat bedrijven kunnen verduurzamen en hun energieverbruik kunnen verminderen. Maar KHN vindt deze tegemoetkoming beneden de maat en bovendien vooruitgeschoven. KHN zet daarom in op lastenverlichting voor ondernemers.

Het kabinet heeft op Prinsjesdag een prijsplafond voor gas en elektriciteit tot eind 2023 afgekondigd. Het plafond komt te liggen bij een verbruik voor gas tot 1200 m3 en voor elektriciteit tot 2400kWh per jaar. Boven deze grens blijft de marktprijs van toepassing, waardoor de prikkel tot energiebesparing boven de grens blijft. De maatregel gaat gelden vanaf 1 januari 2023, maar in de praktijk gaat de energierekening al op 1 november 2022 omlaag (de termijnbedragen worden vanaf november dit jaar al verlaagd). De precieze vormgeving van het tijdelijke prijsplafond wordt momenteel verder uitgewerkt met de energiesector. Deze plafondmaatregel geldt voor iedereen in Nederland, dus ook voor bedrijven. Voor veel horecaondernemers is dit echter een druppel op een gloeiende plaat.