Leiden mooiere steden tot verdringing van bewoners?
Ko Koens over steden en lokale duurzame initiatieven
Ko Koens reageert op initiatieven van steden tot lokaal duurzaam beleid. Soms leidt dat tot onverwachte veranderingen. Koens: "Barcelona bouwde in de afgelopen jaren drukke kruispunten om tot groene, autoluwe pleintjes. Deze ‘groene eilanden’, die weliswaar de kwaliteit van de lokale leefomgeving verbeteren, maar die er tegelijkertijd voor zorgen dat bewoners verdrongen worden door rijkere mensen uit het buitenland, zijn een goed voorbeeld van de complexiteit van stedelijke ontwikkeling.”
"Initiatieven die op lokale schaal een positieve impact
hebben, kunnen ook negatief uitpakken. We zien iets soortgelijks met betrekking
tot toerisme: in de afgelopen 20 jaar zijn steden steeds mooier geworden, wat
ze aantrekkelijker maakt voor de eigen bewoners maar ook voor bezoekers, met
toeristificering en een toename aan Airbnbs als gevolg.”
Systeem
"Het lastige in beide gevallen is, dat de problematiek systemisch is; ontwikkelingen zijn het gevolg van acties en reacties van een groot aantal actoren binnen en tussen ecosystemen. Dit zorgt ervoor dat individuele oplossingen met goede bedoelingen vaak gepaard gaan met onverwachtse - vaak ongewenste - effecten, omdat zij vooral de symptomen aanpakken in plaats van structurele, onderliggende problemen, zoals het gebrek aan regulering van de vastgoedmarkt en privatisering van publieke ruimtes.”"Dergelijke onderliggende problemen zijn vaak niet op lokaal
niveau alleen op te lossen. Een voorbeeld hiervan komt uit Valencia, waar het
stedelijke toerismebeleid al jaren gericht is op de inzet van duurzaam toerisme
om meerwaarde te bieden voor bewoners en overlast te voorkomen. Toch blijven de
bezoekersstromen toenemen, alsmede de kritiek op toeristen en ‘digital nomads’
die de plek van bewoners verdringen.”
"Dit komt mede doordat het dogma van economische groei
binnen het lokale en nationale systeem nauwelijks wordt betwist, zelfs als dat
op lokaal niveau leidt tot verminderde leefbaarheid en kwaliteit van de
leefomgeving. Voor een echte oplossing zal juist dit moeten veranderen. Een
dergelijke systeemverandering is enorm moeilijk en minder ‘sexy’ dan zichtbare
projecten zoals de aanleg van groene eilanden.”