Toerisme Top 2024: Digitalisering versnellen en de natuur een stem geven
De Toerisme Top 2024, met als thema digitalisering, is weer achter de rug. Ruim 400 aanwezigen zagen de lancering van de Landelijke Raad voor Recreatie en Toerisme en de presentatie van de ‘Digitale Expeditie’ voor het gastvrijheidsdomein. Keynotes waren er van innovatie-expert Deborah Nas: "experimenteer en leer” en conceptontwikkelaar Milan Meyberg: "Wat zou er gebeuren als we de natuur een stem zouden geven”. Ook gingen de deelnemers op kennisexpeditie door Venlo.
Digitalisering versnellen
Manager digitaal Sanne van Let van NBTC heeft het afgelopen jaar met haar team onvermoeibaar gewerkt aan de landelijke visie op de digitale transformatie van het gastvrijheidsdomein. "Dit is het startschot om samen aan de slag te gaan met digitalisering”, hield ze de aanwezigen voor. Voor Sanne is het essentieel om nu een versnelling te weeg te brengen. "In de visie staan vijf actielijnen centraal en het is onze gezamenlijke opdracht om te kijken welke drempels we voor ondernemers weg kunnen nemen zodat ze een volgende stap in digitalisering kunnen zetten.”
- Verbeteren van digitale vaardigheden op persoonlijk en organisatieniveau.
- Effectief samenwerken rond data bijvoorbeeld door een centrale datahub.
- Stimuleren van een innovatiecultuur door te experimenteren in sessies, labs en hackathons
- Vergroten van de impact van digitalisering op duurzaamheid zodat digitalisering de duurzaamheid stimuleert.
- Investeren in digitale technologie voor beter inzicht in financieringsmogelijkheden en toegang tot subsidies.
Sanne nodigde nadrukkelijk iedereen uit om initiatieven en voorbeelden te delen op digitaal@holland.com om anderen te inspireren.
De kersverse minister Dirk Beljaars van Economische Zaken was helaas niet fysiek aanwezig vanwege een werkbezoek aan de Verenigde Staten. Hij had wel mooie woorden op een vooraf opgenomen filmpje: "Digitalisering is een belangrijk thema voor de vrijetijdssector en kan zowel ondernemers als gasten veel opleveren. Vanuit het ministerie van Economische Zaken zien we veel kansen.”
Lastig aan de vrijetijdssector is dat ondernemers altijd voor de operatie gaan en dat belemmert een snelle digitalisering. We lopen altijd voor dat kopje koffie en dan zit digitalisering weer op de achterbank. Ook ontbreekt bij veel mkb-bedrijven aan kennis voor een verdere digitalisering. Maar inzetten op een verdere digitale transformatie kan juist personeel vrijspelen voor meer klantcontact of het tegengaan van voedselverspilling. Voor gastprovincie Limburg is digitalisering een speerpunt en dat ondersteunen ze met een provinciebreed dataportal voor de vrijetijdssector. Zo vertelde gedeputeerde Stephan Satijn van de provincie Limburg in zijn welkomstwoord.
Ondernemers: Doorgaan met digitalisering anders valt het stil
In een Q&A met Angelique Joosten van Recreatiepark de Leistert en Erik-Jan Ginjaar van Postillion Hotels kwamen de praktische digitaliseringscases aan bod. Op de Leistert hebben ze tot nu toe ingezet op efficiencyverbetering en gemak voor de gasten. Zo hebben ze slimme rookmelders ontwikkeld die vooraf een lege batterij melden. "Zodat de technische dienst niet midden in de nacht hoeft uit te rukken voor een piepende rookmelder.” Uitdaging voor Angelique is het managen van de vele implementatietrajecten. "Maar je moet ermee door blijven gaan, anders valt het stil.” De Leistert financiert digitale innovatie vanuit het reguliere investeringsprogramma.
Bij Postillion Hotels zetten ze digitalisering in op zogenaamde corveewerkzaamheden. Erik-Jan: "Wij hebben reserveringen geheel geautomatiseerd zodat medewerkers zich met de gasten kunnen bezighouden. Mails worden door de computer gelezen en omgezet in een reservering.” Voor Erik-Jan is de psychologische kant van de implementatie is heel belangrijk. "Neem je medewerkers mee op reis. Sta ook open voor hulp en input van derden. Ik heb verstand van kopjes koffie van A naar B brengen maar weet niets van bits en bytes.” Keerzijde van het vooroplopen van Postillion Hotels is wel dat ze veel hebben moeten investeren. "De AI-reserveringsbot heeft in totaal 4 miljoen euro gekost. We hebben deze inmiddels verkocht want het is niet onze core business.”
Verschillen tussen de Leistert en Postillion zijn er zeker ook. Zo gaat Postillion geen gastcontact uitbesteden aan een systeem. "We hebben ingezet op ICT achter de schermen. Maar kijk vooral wat bij je bedrijf past.” Angelique van de Leistert staat daar anders in: "We hebben een robot die vieze bordjes ophaalt, frietjes bezorgt en ‘lang zal ze leven’ zingt voor jarige gasten.” Voor Erik-Jan is hulp van de overheid en financiers essentieel voor een verdere snelle digitalisering van het gastvrijheidsdomein: "Financiers en overheden moeten de financiering van digitalisering beter toegankelijk te maken. Nu moeten we alles zelf voorfinancieren en dat is bancair lastig.” Angelique ziet vooral dat de overheid haar systemen voor ondernemers beter toegankelijk moet maken: "Als daar weer bureaus tussen moeten zitten om financiering en subsidies mogelijk te maken zijn we met bullshitbanen bezig.”
Deborah Nas: Nog een wereld te winnen
Eerste keynote was van innovatie-expert Deborah Nas. Zij refereerde nog maar eens aan de snelheid van verandering: "Digitalisering verandert ons leven en werk in een hoog tempo. Het is onvoorstelbaar hoeveel er in één generatie is veranderd. Computers, internet, sociale media, smartphones en nu weer generatieve AI.” In de vrijetijdsector is er voor haar nog een wereld te winnen. Zo boekt ze bijna altijd via Booking een hotelkamer omdat de boekingsmodules van hotels haar niet de gewenste ervaring geven. Ze was wel erg te spreken over de digitale reisweg van Numa hotels. "Je merkt dat hier alles van scratch is opgebouwd met oog voor een optimale gebruikerservaring.” Ze hebben ook 90% van de vragen met een bot weggevangen zodat de klantenservice tijd vrij heeft voor ingewikkelde klantissues. In de dagrecreatie was ze erg enthousiast over Fabrique des Lumières in Amsterdam. "Zij hebben alle bestaande aannames van wat een museum een museum maakt, laten varen en brengen met generatieve AI-kunstwerken tot leven.” Volgens Deborah staan we met generative AI nog aan het begin van een ontwikkeling: "Bedrijven investeren miljarden in het trainen van AI.” Voor ondernemers in de sector die met digitalisering aan de slag willen, had ze nog wel een interessante tip: "Doe het vooral niet zelf. In Berlijn zitten heel veel startups voor de gastvrijheidssector. Er is veel in te kopen.” En vooral: "experimenteer en leer.”
Milan Meyberg: Ik geef de natuur een stem
Tweede keynote conceptontwikkelaar Milan Meyberg vroeg zich af wat er zou gebeuren als we met behulp van AI de natuur een stem zouden geven. Dat is voor Milan noodzakelijk omdat we voor het beheersen van de klimaatverandering steeds minder tijd hebben: "Time is running out. Er komt een punt dat er geen weg meer terug is en een systeemcollaps onvermijdelijk is.” Het grootste probleem is volgens Milan dat we ondanks alle dramatische voorbeelden van de gevolgen van klimaatverandering individueel geen actie ondernemen. "We zitten in een heel slecht verhaal waar het leven van drie miljard mensen ‘on the line’ staat. Maar dat zet ons niet aan tot verandering. Het verlamt ons juist.” Zijn oplossing is te evolueren van een egocentrische wereld naar een Gaia-centrische kijk op de wereld met een regeneratieve economie en een andere omgang met de natuur. De Gaia-theorie gaat ervan uit dat de aarde een complex interactief systeem is waar de natuur ook een stem moet hebben. Dat is in het narratief van Milan een ander en vooral beter verhaal. "Hoe zou de natuur klinken en wat zou het zeggen?”, vroeg hij zich af en voegde de daad bij het woord. "We hebben met een AI-algoritme een model gemaakt met alle kennis over oceanen en die zo een stem gegeven. Dat resulteerde in een zogenaamde environmental-AI waar je mee in gesprek kunt gaan.” Het brengt volgens Milan de natuur dichter bij ons. We kunnen zo duizenden ecosystemen een stem geven en dat stelt ons in staat een conversatie op te zetten met bijvoorbeeld de Waddenzee, de Veluwe of de Maas. "Kun je een wereld voorstellen waar je naar buiten kunt gaan om met de natuur te praten of de natuur aan tafel zit in de boardroom?”
Landelijke Raad voor Recreatie & Toerisme: Samenwerken aan een duurzame transitie
Aan het eind van het programma werd de Landelijke Raad voor Recreatie en Toerisme gelanceerd. Willemien Meeuwissen, namens IPO, Riemer Rijpkema, namens Gastvrij Nederland en Jos Vranken van NBTC waren de trotse vertegenwoordigers van de leden van de Raad die een toelichting mochten geven.
Voor Willemien is de waarde van de Landelijke Raad "dat we met heel veel partijen samenzitten en onderwerpen met allerlei beleidsvelden integraal kunnen bespreken. We hebben als provincies heel veel op ons bordje liggen denk aan energie, woningbouw of het landelijk gebied. Maar er is geen duidelijke opdracht voor recreatie en dan zou je het zomaar kunnen vergeten.” De landelijke raad moet het belang van recreatie en toerisme in de optiek van Willemien duidelijk op de agenda zetten.
Voor Riemer is de Landelijke Raad de uitgelezen kans om met elkaar te werken aan een duurzame transitie van het gastvrijheidsdomein. "We zijn als bedrijfsleven buitengewoon gemotiveerd om hiermee samen aan de slag te gaan. Als dit lukt is het een voorbeeld voor andere sectoren.” Riemer deelde ook nog een compliment uit aan kwartiermaker Rob van Gijzel voor deze uitzonderlijke prestatie. "Het is een unieke kans die we door het fenomenale werk van Rob hebben gekregen, laten we die vooral omarmen.”
Voor Jos ben je pas een goede samenwerkingspartner voor andere domeinen als je de eigen samenwerking op orde hebt. "Daarin gaat de Raad een hele belangrijke rol spelen.” Jos ziet ook een duidelijk centraal thema voor de raad: "Ruimte bieden aan recreatie en toerisme en daarvoor op de juiste tijd aan tafel komen bij andere beleidsterreinen is wel een van de belangrijkste opdrachten voor de Raad.”
De Toerisme Top is volgend jaar in Noord-Holland op maandag 22 september 2025.