Van oudsher wordt aan vrijetijdsbesteding een maatschappelijke betekenis toegedicht. Deze maatschappelijke betekenis verandert echter door de tijd heen. Aan de ene kant komt dit omdat de sociale vraagstukken veranderen. Aan de andere kant verandert ook de manier waarop mensen hun vrije tijd besteden. Te denken valt bijvoorbeeld aan de invloed van sociale media. Dit roept de vraag op naar de sociale waarde van vrije tijd in de huidige samenleving. In het vorige nummer is theorie besproken aan de hand waarvan de sociale waarde van vrije tijd begrepen en onderzocht kan worden. Ik beargumenteerde dat de (informele) vrijetijdsinfrastructuur een veld van activiteiten, plaatsen en evenementen creëert waarbinnen mensen zich bewegen en contacten leggen die van sociale betekenis zijn. In dit tweede deel illustreer ik het idee van een vrijetijdsinfrastructuur met onderzoeksresultaten.

Koen Breedveld, lector Impact of Sport. De Haagse Hogeschool, k.breedveld@hhs.nl Van spook...

De afgelopen maanden stonden in het teken van het reflecteren op de toekomst van toerisme. Bij verschillende thema-dagen en conferenties stond dit onderwerp hoog op de agenda, zoals in de vorm van het #NLTourismResearchNetwork op 12 april, het Sustainable Mobility Forum op 27 mei, en de CBTS/ATLAS conferentie op 25-28 juni 2024. Aandacht voor de toekomst wordt ingegeven door de uitdagingen op het gebied van klimaat en ook door samenlevingsvraagstukken waar we voor staan. De Agenda voor Duurzame Ontwikkeling 2030 van de Wereld Toerisme Organisatie van de Verenigde Naties (UNWTO) schetst een wereldwijd kader om een einde te maken aan armoede, ongelijkheid en onrechtvaardigheid en om de klimaatverandering tegen 2030 op te lossen. De UNWTO heeft ook een duidelijke en consistente sectorbrede boodschap en aanpak gedefinieerd voor klimaatactie in het komende decennium, afgestemd op het bredere wetenschappelijke kader en de urgentie om nu te handelen. We zijn inmiddels enkele jaren verder en de uitdagingen zijn niet verminderd: de impact van technologie -in het bijzonder AI- op reizen, duurzaamheid in vrije tijd en toerisme en (onwenselijke) maatschappelijke gevolgen zijn nog altijd actueel. Dit werd ook dit voorjaar zichtbaar, waarin diverse thema-dagen en conferenties in het teken stonden van duurzame ontwikkeling.

“Het waren zieners” is de ironische afsluiter van een column van Jarl van der Ploeg over de gevolgen van Artificiële Intelligentie (AI) voor ons als werkende mens (van der Ploeg, 2023). De ironie ligt in de betwistbare aanname dat de relevantie van de studie van vrijetijd toeneemt naarmate de hoeveelheid vrijetijd in een samenleving groeit. De column vraagt zich af of de brede en opkomende inzet van AI inderdaad zou kunnen leiden tot een samenleving waarin we meer vrijetijd krijgen. Als dat het geval is, zou de keuze van studenten voor de studie vrijetijd namelijk profetisch zijn geweest. Dit artikel gaat echter niet in op deze twijfelachtige aanname, maar onderzoekt de vraag of onze samenleving inderdaad paradijselijk, of wellicht dystopisch, zal veranderen door AI. Daarbij tasten we voorzichtig af of er misschien toch een soort van ‘sense of urgency’ voor de bestudering van vrijetijd voortvloeit uit de adaptie van AI in onze samenleving.

De Nederlandse hogescholen gaan de komende jaren een eigen doctoraatsprogramma vormgeven. De professional doctorate (PD) is het ontbrekende sluitstuk op de bacherlor/masterstructuur zoals die in het verleden in het hbo is ingevoerd. De PD is heel anders ingericht dan de promotietrajecten aan de universiteiten maar geeft wel hetzelfde eindniveau (EQ8). Leisure, Tourism & Hospitality is een van de zeven domeinen waar in totaal 135 kandidaten de komende jaren met praktijkgericht onderzoek aan de slag gaan. In Vrijetijdstudies gaan we de trajecten van deze LTH-kandidaten op de voet volgen.  De pilot is opgestart door de Vereniging Hogescholen in samenwerking met het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Regieorgaan SIA. In het domein leisure, tourism, hospitality werken zeven hogescholen met CELTH samen in de pilot: Hotelschool The Hague, Saxion Hogeschool, Breda University of Applied Sciences, NHL Stenden Hogeschool, HZ University of Applied Sciences, Inholland en Hotel Management School Maastricht/Zuyd Hogeschool.

Boekbespreking van het boek Balling in eigen land. Het oorlogsdagboek van Andries Sternheim.

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft 8 vakantieparken onderzocht die gezichtsherkenning inzetten bij de toegang tot zwembaden en speeltuinen. Alle onderzochte vakantieparken bleken de privacywet te overtreden.

Op steeds meer plekken in Nederland raakt het stroomnet vol. Tijdens het Trendcongres Toerisme en Vrijetijd in Vlissingen bleek ook dat Zeeuwse ondernemers niet konden uitbreiden door een stop op aanmeldingen op het stroomnet. Hoogleraar Energie-economie Machiel Mulder ziet een oplossing in flexibiliteit, zoals dat je meer betaalt voor je stoeltje in het vliegtuig als je laat boekt.

Na een periode van terughoudendheid lijken consumenten weer meer te besteden. Vooral aan vrijetijdsbestedingen als vakanties, uitjes en restaurantbezoek wordt meer uitgegeven.