2016 Jheronimus Bosch Jaar

Den Bosch staat volgend jaar volledig in het teken van de schilder Jheronimus Bosch. De stad is zich al jaren aan het voorbereiden op de herdenking van de 500ste sterfdag van de wereldberoemde schilder en heeft met een bijzonder initiatief tientallen schilderijen terug weten te halen naar de stad waar ze ooit zijn geschilderd. Dat is bijzonder want de stad heeft zelf geen enkel schilderij van Jheronimus Bosch en had dus weinig te 'ruilen'. Toch wisten ze het voor elkaar te krijgen....

Het Noordbrabants Museum in ’s-Hertogenbosch presenteert van 13 februari tot en met 8 mei 2016 de internationale tentoonstelling "Jheronimus Bosch - Visioenen van een genie”. Deze groots opgezette overzichtstentoonstelling van Jheronimus Bosch (ca. 1450 ’s-Hertogenbosch 1516) is gebaseerd op het omvangrijkste en wereldwijde onderzoek dat naar het relatief kleine oeuvre van Bosch is gedaan. Nooit eerder keerden zoveel werken van Bosch terug naar zijn stad ’s-Hertogenbosch waar ze ooit gemaakt zijn. De tentoonstelling zal uit circa 20 schilderijen en 19 tekeningen van Bosch bestaan, waaronder 4 drieluiken en 4 tweezijdig beschilderde panelen. Verder zullen 7 panelen uit zijn werkplaats en/of van belangrijke navolgers getoond worden. Ten slotte tonen zo’n 70 kunstwerken de context van deze middeleeuwse kunst uit de 15de en 16de eeuw. Voor het publiek zal het ook de eerste presentatie zijn van 12 speciaal voor deze expositie en het Jheronimus Bosch-jaar gerestaureerde panelen.

Omvangrijk programma
In 2016 staan ’s-Hertogenbosch en Nederland volledig in het teken van het Jheronimus Bosch-jaar met feestelijke evenementen als bijzondere muziek-, dans-, theater- en circusproducties, tentoonstellingen, belevingsroutes en festivals. Voor het volledige programma: www.bosch500.nl.

"Jheronimus Bosch is de belangrijkste en meest oorspronkelijke middeleeuwse kunstenaar die ons land heeft voortgebracht. Het is een langgekoesterde ambitie om in 2016 het overgrote deel van zijn oeuvre naar zijn geboortestad ’s-Hertogenbosch te laten terugkeren. Geweldig ook dat een nieuwe generatie kennis kan maken met dit in alle opzichten unieke werk." Charles de Mooij, directeur van Het Noordbrabants Museum

Restauraties: 12 panelen voor het eerst te zien in ’s-Hertogenbosch
Ter voorbereiding op de expositie in ’s-Hertogenbosch is een groot aantal schilderijen gerestaureerd naar aanleiding van het onderzoek van het Bosch Research and Conservation Project, met onder meer subsidie van de Getty Foundation (Panel Paintings Initiative). Deze 12 panelen zullen voor het eerst weer aan het publiek getoond worden tijdens deze tentoonstelling. Hierdoor zal in 2016 de meerderheid van de schilderijen hun oorspronkelijke schittering teruggekregen hebben. De presentatie zal daarmee een nieuw en verrassend beeld geven van het herijkte oeuvre van Jheronimus Bosch.

Topstukken uit de hele wereld naar ’s-Hertogenbosch
De tientallen bruiklenen komen van vooraanstaande musea uit de hele wereld, waaronder topstukken zoals De Hooiwagen uit Museo Nacional del Prado (Madrid), Het Narrenschip uit Musée du Louvre (Parijs), 4 werken van de Visioenen van het hiernamaals van Gallerie dell'Accademia/Palazzo Grimani (Venetië), en andere meesterwerken uit o.a. Museum Boijmans Van Beuningen (Rotterdam) en Metropolitan Museum (New York). Het uitzonderlijk grote aantal bruiklenen aan de expositie biedt bezoekers de unieke gelegenheid de revolutionaire en fantasierijke beeldtaal van Jheronimus Bosch uitgebreid te bestuderen.

Basis voor de tentoonstelling: Bosch Research and Conservation Project
De voorbereidingen voor de expositie in Het Noordbrabants Museum zijn reeds gestart in 2007. De basis voor de uitzonderlijke bruiklenen van de tentoonstelling is gelegd met het Bosch Research and Conservation Project (BRCP), een ambitieus, grootschalig internationaal kunsthistorisch onderzoek, opgezet samen met de Stichting Jheronimus Bosch 500 en de Radboud Universiteit Nijmegen. Een team van internationale deskundigen onder leiding van Jos Koldeweij en Matthijs Ilsink heeft in de afgelopen zes jaar voor het eerst vrijwel het gehele oeuvre van de meester Bosch wereldwijd intensief en systematisch onderzocht en gedocumenteerd met behulp van de nieuwste technieken. Dit leverde een samenwerking op met alle musea die schilderijen en tekeningen van Bosch in hun collectie hebben, waardoor de tentoonstelling kon worden gerealiseerd. De langverwachte resultaten van het Bosch Research and Conservation Project vormen het uitgangspunt van de tentoonstelling in 2016.

1516-2016: Viering van 500ste sterfjaar van Bosch
In 2016 is het precies 500 jaar geleden dat Jheronimus Bosch in ’s-Hertogenbosch overleed. De tentoonstelling is het hoogtepunt van het Nationaal Evenementenjaar "Jheronimus Bosch 500” dat in 2016 wordt gevierd, naar aanleiding van het 500ste sterfjaar van de kunstenaar. Het is een eerbetoon aan de belangrijkste middeleeuwse kunstenaar van de Nederlanden. Eenmalig keert het grootste deel van zijn oeuvre terug naar ’s-Hertogenbosch, de stad waar hij als Jheronimus van Aken werd geboren, waar hij zijn meesterwerken schilderde en waaraan hij zijn artiestennaam Bosch ontleende.

Jheronimus Bosch
Jheronimus Bosch: Nederlands belangrijkste middeleeuwse schilder. Kenmerkend voor Bosch zijn de duivelse figuren, beroemde monsters, engelen en heiligen die zijn tekeningen en panelen bevolken. Zijn karakteristieke werk, vol illusies en hallucinaties, wonderlijke gedrochten en nachtmerries, verbeeldt onnavolgbaar de grote thema’s van zijn tijd: verleiding, zonde en rekenschap. Werkend in de periode rond 1500, de overgang tussen middeleeuwen en renaissance, weerspiegelen Jheronimus’ schilderijen en tekeningen op raadselachtige wijze de relatie tussen de mens, zijn omgeving en zijn schepper. Het is een kunstenaar die tot de absolute wereldtop behoort, wiens werk navolging kreeg bij generaties na hem en die tot op de dag van vandaag ook nieuwe kunstenaars weet te inspireren.

Thematische indeling van de tentoonstelling
De expositie is breed en ruimtelijk opgezet en is thematisch ingedeeld. Aan de hand van de volgende thema’s wordt de bezoeker door de tentoonstelling begeleid: Levenspelgrimage, Bosch in ’s‑Hertogenbosch, Het leven van Christus, Bosch als tekenaar, Heiligen en Het einde der tijden. Gebruik makend van de technieken ingezet tijdens het wetenschappelijk onderzoek geven reconstructies en visualisaties als onderdeel van de tentoonstelling een nooit eerder vertoond inzicht in de totstandkoming van de werken van Bosch.

Feestelijk "Bosch 500” jaar in 2016 in Nederland
In 2016 viert ’s-Hertogenbosch met heel Nederland de terugkomst van het werk van de wereldberoemde schilder Jheronimus Bosch naar de stad waar hij zijn werk meer dan 500 jaar geleden maakte. Bezoekers worden onthaald op een culturele manifestatie met een rijk gevarieerd programma voor iedereen die belangstelling heeft voor de middeleeuwse schilder, zijn wereld en zijn werk. Hoogtepunt van de manifestatie is de unieke tentoonstelling in Het Noordbrabants Museum.