Move your Butts!
Toolbox om afval van sigarettenpeuken op festivals te verminderen
Festivals in Nederland
In Nederland worden jaarlijks meer dan 700 festivals georganiseerd met
meer dan 3.000 bezoekers. Met een toenemende internationale concurrentie heeft
de Nederlandse sector de wens uitgesproken meer duurzaam te opereren. Het
beperken van afval is één van de elementen naar meer duurzame festivals. Daarvan
zijn sigarettenpeuken een onderschat maar groot milieuprobleem. Om dat aan te pakken heeft CELTH een toolbox ontwikkeld.
Het probleem
Vrijwel iedereen die rookt, gooit zijn sigarettenpeuk achteloos op de
grond. We denken allemaal dat deze peuk snel in de natuur vergaat en het geen
kwaad kan. Helaas is dat een grote misvatting. Peuken vergaan traag, laten
schadelijke stoffen achter, teer en nicotine komen in het grondwater terecht en
vogels eten ze op. Bijna alle filters bestaan uit 12.000 op plastic lijkende
cellulose-acetaat vezels. Het kan tot 12 jaar duren voordat een peuk volledig
is vergaan. Eén peuk bevat meer dan 200 verschillende chemische verbindingen en
vervuilt een vierkante meter grond. Binnen een uur nadat ze met water in
contact zijn gekomen lekken peuken al chemicaliën als cadmium, lood en
arsenicum in het milieu.
De samenwerking
Acht grote Nederlandse festivals (Amsterdam Open Air, DGTL, Extrema Outdoor, Into The Great Wide Open, Mysteryland, Solar Weekend, Welcome to the Future, Zwarte Cross) hebben zich in 2014 samen met het platform ‘Green Events Nederland’ verenigd. Zij hebben met de Nederlandse regering de Green Deal Afvalvrije Festivals gesloten die zich richt op het voorkomen van (zwerf)afval op festivals, afvalscheiding en recycling. In het onderzoeksproject met CELTH participeert naast Green Events Nederland ook Leeuwarden in het kader van de Culturele Hoofdstad van Europa in 2018. Dit evenement wil een blijvende en positieve impact op de omgeving hebben, en daar past afval niet in.
Breder perspectief
Dit specifieke onderzoek kadert in een breed onderzoek dat moet leiden tot festivals zonder afval. De onderzoekers beseffen dat ze daar vooral de hulp van de bezoekers bij nodig hebben. Doel is te ontdekken hoe ze het gedrag van de bezoekers kunnen beïnvloeden. Een eerste stap is te onderzoeken hoe afval de beleving van de bezoekers beïnvloed. De hypothese is dat bezoekers die afval op het festivalterrein als vervelend ervaren meer geneigd zijn hun gedrag aan te passen en willen helpen afval te voorkomen of te scheiden. Ook is de verwachting dat beide groepen anders moeten worden benaderd. Volgens Laura van de Voort van Green Events Nederland neemt de waarde van dit onderzoek alleen maar toe omdat door het toenemende gebruik van hardcups voor drankjes het pijnlijk duidelijk wordt hoeveel sigarettenpeuken er op de grond liggen.
Het onderzoek
Het onderzoek wordt uitgevoerd door onderzoekers van NHTV in Breda en Stenden University in Leeuwarden met ondersteuning van studenten. Daarvoor zijn diverse creatieve sessies gehouden, expert interviews met festivalorganisatoren geweest en zijn zowel rokers en niet-rokers die festivals bezoeken, ondervraagd. Het onderzoek moet oplossingen bieden voor de volgende vragen:
- Wat zijn de kritische factoren voor evenementen bij het ontwikkelen van een duurzame strategie?
- Wat kunnen we van elkaar leren en kunnen we sommige innovaties samen uitvoeren?
- Wat zijn de belangrijkste adviezen om meer duurzaam te worden?
Het onderzoek moet festivals voldoende handvatten opleveren om goede beslissingen te nemen ten einde duurzamer te worden.
De resultaten
De onderzoek leverde geen verband aan tussen sigarettenpeuken en de
beleving van de festivalbezoekers. Grootste probleem is dat bezoekers
sigarettenpeuken nauwelijks als afval zien. Veel mensen denken dat ze
biologisch afbreekbaar zijn terwijl dat niet klopt. Om de bezoekers bewust te
maken van de negatieve effecten van sigarettenpeuken stellen de onderzoekers
voor al in een vroeg stadium dit naar de bezoekers te communiceren,
bijvoorbeeld al op het ticket. Positief is dat festivalorganisatoren
sigarettenpeuken juist als een kans zien en niet als een probleem. Zij willen
bestaande technologie om sigarettenpeuken te recyclen gaan inzetten. Het
verzamelen van de peuken bij de bezoekers is nog wel een uitdaging evenals het
economisch rendabel maken van recycling. Dat gaat alleen lukken als bezoekers
zich daarvoor willen inzetten. Het systeem moet daarvoor leuk, interactief en
eenvoudig toegankelijk zijn. Een inzamelingssysteem dat bezoekers beloont voor
ingeleverde peuken heeft een grotere succeskans.
De oplossingen
Een belangrijke rol om het publiek meer bewust te maken van het peukenprobleem is weggelegd voor de festivalorganisatoren. Zij zullen op allerhande contactmomenten met de bezoekers over de negatieve van sigarettenpeuken moeten communiceren, op het festivalticket, de website en op social media. Het aandragen van recycle-oplossingen en laten zien hoe het werkt is daarbij een belangrijk element. De onderzoekers stellen ook voor om de hulp van de artiesten in te roepen die in hun act het publiek kunnen oproepen het milieu niet met peuken te vervuilen. Er wordt ook veel van positieve gedragsverandering verwacht waarbij bezoekers die anderen peuken zien recyclen dat gedrag gaan kopiëren. Omdat het opruimen van sigarettenpeuken erg duur, is kunnen festivalorganisatoren hierop bezuinigen wat weer een stimulans is om tot actie over te gaan.
De Toolbox
Grote uitdaging bij het inzamelen van sigarettenpeuken is dat
festivalbezoekers niet graag ver lopen om een peuk in te leveren. Rookpalen
zijn een oplossing maar moeten dan veel aantrekkelijker worden. De
geïnterviewden gaven diverse suggesties waaronder een glow in the dark smoking
pole met eventueel een lavalamp. Licht en lasereffecten die geactiveerd worden
als een roker een peuk inlevert is ook een optie. Een beleefde asbak, die net
als Holle Bolle Gijs in de Efteling, ‘thank you, I wille eat your sigarette
bud’ zegt zou ook een oplossing kunnen zijn. Met je peuk je stem uitbrengen op
een poll is ook een optie die zou kunnen werken.
In de toolbox passeren tal van suggesties de revue. Het uitdelen van
portable asbakken is er eentje van die waardevoller wordt door het introduceren
van een reward bij inlevering van een volle asbak. Levensgrote mobiele asbakken
in de vorm van een sigaret zijn ook een optie. Het idee daarachter is dat
sigarettenpeuken alleen al door hun kleine omvang niet als een groot probleem
worden gezien. Door het probleem uit te vergroten wordt aan de bewustwording
van het probleem gewerkt.
Ook kunnen speciale niet-verplichte rookzones worden ingesteld die dan wel positief moeten worden benaderd om een tweedeling tussen rokers en niet-rokers te vermijden. Een concept dat daarin kan werken is het internationaal geaccepteerde ‘Smoking Hot Area’ die aantrekkelijk moet worden ingericht met bijvoorbeeld zitzakken. In die area kunnen organisatoren shareable content aanbieden om zo de boodschap nog breder te verspreiden. In dat gebied kan ook ruimte worden gecreëerd waar bezoekers met de neus op de negatieve feiten worden gedrukt met bijvoorbeeld een bank volledig gemaakt van peuken en video’s die de schadelijke impact van peuken op het milieu haarfijn laten zien. Het is belangrijk dat de ‘Smoking Hot Area’ zowel informatie als plezier biedt, anders komen de festivalgangers er niet en schiet de area zijn doel voorbij. Omdat jongeren in toenemende mate visueel zijn ingesteld, kun je de boodschap ook overbrengen met bijvoorbeeld streetart of videokunst.
Gedeelde verantwoordelijkheid
De onderzoekers constateren dat vanwege de hoge kosten festivals alleen de sigarettenpeuken de wereld niet uitkrijgen. Ze adviseren de festivals partnerships te sluiten met bijvoorbeeld recyclingbedrijven en sigarettenmerken want ook zij hebben een verantwoordelijkheid. Samenwerking met sigarettenmerken is evenwel niet eenvoudig vanwege strenge regelgeving. Producten die met de gerecyclede peuken worden gemaakt kunnen op een veiling worden verkocht om de kosten van het recyclen te vergoeden of sigarettenmerken kunnen papieren asbakken ter beschikking stellen. Want het grootste probleem is naast het bewustwordingsproces bij de festivalgangers de ontbrekende nabijheid van asbakken.
Hoe nu verder?
Rond sigarettenpeuken worden deze zomer nieuwe experimenten en metingen uitgevoerd. Mogelijk bij een festival in Friesland in de aanloop naar een duurzame culturele hoofdstad in 2018. CELTH gaat verder in samenwerking met Green Events Nederland en acht festivals de impact van afval op de bezoekersbeleving meten. Aanvullend worden twee nieuwe onderwerpen geagendeerd: de communicatie van duurzaamheid naar het publiek en duurzaamheid van festivals in een circulaire economie.
Meer informatie
Voor meer informatie over dit project kan contact worden opgenomen met Marisa de Brito via Brito.M@nhtv.nl.
