Wat zijn de randvoorwaarden om echt te kunnen genieten?
12 factoren onbezorgde dagjes uit
Deze factoren voor het onbezorgde uitje werden weergegeven in een conceptueel gelukskompas (figuur 1). In het kwadrant ‘Onbezorgd’ kwamen allerlei randvoorwaardelijke zaken bijeen. Dit kwadrant stond centraal tijdens het vervolgonderzoek, dat CELTH en ANWB in 2016/2017 hebben uitgevoerd.
Figuur 1 Gelukskompas, ontleend aan studie
‘Geluksmomenten tijdens dagjes uit’
CELTH & ANWB, 2014
De focus op het kwadrant ‘onbezorgd’ hangt samen met de rol van
de ANWB in het vrijetijdsdomein. De ANWB ziet kansen om met haar
dienstverlening, zoals de portal Het LAND van ANWB, de randvoorwaarden voor
onbezorgdheid te beïnvloeden. De overige kwadranten van het gelukskompas liggen
vooral in de invloedsfeer van de aanbieders van uitjes. Kern van het onderzoek
was dan ook om inzicht te verkrijgen in het thema onbezorgdheid, dat
randvoorwaardelijk is voor het ervaren van geluksmomenten voor, tijdens en na
betaalde uitjes. Doel was om te bepalen op welke manier de ANWB een bijdrage
kan leveren aan het creëren van deze onbezorgdheid.
Verkennen, toetsen, ontwikkelen
Het onderzoek is in drie fasen uitgevoerd. In fase 1 hebben
onderzoekers van de CELTH-hogescholen HZ, NHTV en Stenden diepte-interviews
afgenomen met ANWB-leden om een zo goed mogelijk beeld te verkrijgen van alle
mogelijke variabelen die bijdragen aan een onbezorgd gevoel voor en tijdens
uitjes. Vanuit de vijftien interviews is een rijk beeld ontstaan van
onbezorgdheid bij uitjes en de vele variabelen die hierop van invloed zijn.
Gezinnen met kinderen tot 12 jaar
De uitkomsten zijn door onderzoekers van de CELTH-hogescholen HZ, NHTV en Stenden verwerkt in een conceptueel kader, dat de basis vormde voor een online enquête in fase 2. Deze enquête is gebruikt om te bepalen in welke mate verschillende groepen ANWB-leden deze variabelen van belang vinden voor het ervaren van een onbezorgd gevoel voor en tijdens uitjes. Deze leden zijn benaderd door communicatie via Het Land van ANWB, zoals een oproep in diverse nieuwsbrieven en via sociale media. De online vragenlijst is door 1.149 respondenten volledig ingevuld. Belangrijkste doelgroep voor het LAND van ANWB is gezinnen met kinderen tot 12 jaar. Dit is dan ook met 44% de grootste groep bij de respondenten van de online vragenlijst. Daarnaast was er respons van grootouders met kleinkinderen (19%) en mensen die zonder kinderen een uitje ondernamen (36%).
In de derde fase van het project gingen studenten aan de slag. De uitkomsten van de interviews en online enquête vormden de basis voor de cursus Beleveniscommunicatie voor tweedejaars HZ-studenten (HBO Communicatie). De studenten werden uitgedaagd om een communicatieconcept te ontwikkelen, waarmee het LAND van ANWB ervoor kan zorgen dat jonge gezinnen meer onbezorgd kunnen zijn voor en tijdens een uitje.
Buiten de definitie dagtocht
Bij het interpreteren van de uitkomsten, is het goed om een beeld te hebben van de ondernomen uitjes. Hierbij is niet de formele definitie van een dagtocht gehanteerd, respondenten zijn gevraagd naar hun laatste betaalde uitje: uitjes waarbij sprake is van een entreeprijs. Uit de variëteit in de antwoorden blijkt dat de respondenten een ‘betaald uitje’ breed interpreteren. 28% van de respondenten bezocht een pretpark, 24% bezocht een dierentuin en 22% bezocht een museum. 26% noemde andere soorten uitjes, zoals een beurs, sauna, zwembad of bioscoop. Ook werden speciale evenementen en optredens genoemd als uitje. 61% van de respondenten had het betreffende uitje al eens eerder ondernomen. Bij grootouders met kleinkinderen is dat nog vaker het geval (73%), bij een uitje zonder kinderen wordt vaker iets nieuws geprobeerd (herhaalbezoek 53%).
Promotors van uitjes vastgesteld
Naast een beschrijving van het uitje, zijn de respondenten ook gevraagd naar hun enthousiasme over het uitje, uitgedrukt op een schaal van 1 tot 10. 41% kan worden beschouwd als zeer enthousiast, zij geven een 9 of 10 aan het uitje. 53% is tevreden over het uitje en geeft een 7 of een 8.
Aanvullend is gevraagd of de respondenten hun uitje zouden aanbevelen aan anderen, uitgedrukt op een schaal van 1 tot 10. 55% kan worden beschouwd als een promoter van het uitje, zij zijn zo enthousiast dat ze het ook doorvertellen aan anderen. 39% is ‘passief tevreden’ en 6% kan worden beschouwd als ‘detractor’, deze respondenten zullen het uitje niet aan anderen aanbevelen.
Onbezorgd is…
Onbezorgdheid kent vele betekenissen voor de geïnterviewden.
Geen zorgen over kosten, over het plezier van iedereen in het gezelschap, over
wat te doen, over veiligheid. Maar bovenal: optimaal kunnen genieten met elkaar
en nergens over nadenken.
"Een dagje onbezorgdheid vind ik dat je gewoon even niet nadenkt over alle andere dingen die kunnen spelen op dat moment zeg maar. Dat je quality time hebt met zijn allen.”
(vrouw (36), ging met man en vijf kinderen naar Avonturenpark Hellendoorn)
Ten aanzien van onbezorgdheid zijn tijdens de interviews ook een groot aantal andere thema’s besproken: het gaat om de samenstelling van het gezelschap, voorbereiding, informatievoorziening vooraf en tijdens het uitje, de ervaringen tijdens het uitje (voorzieningen, gastvrijheid personeel, interactie met andere bezoekers), externe factoren (weer, verkeer, drukte bij het uitje) en de financiën. Al deze zaken zijn door de geïnterviewden genoemd als zaken die hun gevoel van onbezorgdheid beïnvloeden.
Uitje is complex: , voorbereiding, informatievoorziening, ervaringen tijdens het uitje, externe factoren en de financiën
In de online vragenlijst zijn al deze thema’s onderverdeeld in een groot aantal aspecten, geordend naar de keuze van een uitje, de voorbereiding van een uitje, het beleven van het uitje en de ervaren emoties tijdens het uitje. Al deze aspecten zijn voorgelegd aan de respondenten, waarin zij konden aangeven in welke mate deze voor hen van toepassing waren. In de analyse is vervolgens gekeken naar de samenhang tussen deze aspecten. Bijvoorbeeld: mensen met baby’s zijn vaak geneigd veel aandacht te besteden aan het sanitair (verschoonmogelijkheden) ter plaatse, drukte en alles meenemen wat ze mogelijk nodig hebben. Maar voor mensen zonder baby’s geldt dit veel minder. Dit is zichtbaar in de wijze waarop respondenten deze aspecten scoren. Wanneer verschillende aspecten op deze manier samen hoog of juist laag scoren, dan noemen we dit een factor. Doel van dit onderzoek was om te bepalen welke factoren van invloed zijn op de mate van onbezorgdheid tijdens uitjes.
12 factoren uitje
Met behulp van een verklarende factoranalyse zijn alle aspecten die een rol spelen bij het plannen, voorbereiden en beleven van een uitje gegroepeerd tot 12 factoren. Het gaat hierbij niet om de logica van aspecten die met elkaar samenhangen, maar om de statistische samenhang die blijkt uit de onderzoeksresultaten. Het gaat om de volgende factoren:
- Praktisch
- Voorzieningen
- Gastvrij
- Auto
- Openbaar vervoer
- Kinderen
- Baby’s
- Gevoel samen weg
- Entreeprijs
- Eten
- Weer
- Overig
Het belang van bovengenoemde factoren is vervolgens statistisch geanalyseerd voor de drie doelgroepen: ouders met kinderen, grootouders met kleinkinderen en bezoekers zonder kinderen. Hiervoor is een lineaire regressie-analyse gebruikt, hetgeen laat zien in welke mate de factor bijdraagt aan het beoogde resultaat. Dit is gedaan voor drie resultaten: onbezorgdheid, het enthousiasme over het uitje en de Net Promoter Score.
Bekend is onbezorgd
Weten waar men aan toe is, is een belangrijke factor voor onbezorgdheid. Dit verklaart de hoge mate van herhaalbezoek: men weet er de weg en weet wat men er kan verwachten. Dit bleek uit de interviews en werd bevestigd door de statistische analyse van de enquêteresultaten: herhaalbezoek een positief effect heeft op onbezorgdheid, maar ook op de beleving. Wanneer bezoekers een uitje al eerder hebben ondernomen, voelen zij zich tijdens het uitje meer onbezorgd. Ze zijn ook enthousiaster over het uitje, zijn meer bereid om het uitje aan te bevelen aan anderen en ervaren meer positieve emoties.
Uit de interviews blijkt tevens dat kosten, en dan met name bijkomende kosten, invloed hebben op de onbezorgdheid tijdens een uitje. De geïnterviewden geven aan zeer bewust bezig te zijn met het besparen op de kosten van een uitje, zowel de kosten van het entreekaartje, als de kosten van horeca en eventuele aanvullende activiteiten als het parkeren. De horeca wordt als heel duur ervaren en veel respondenten nemen daarom zelf eten en drinken van thuis mee. Wel wordt er gedurende de dag één keer getrakteerd. Bijbetalen voor extra activiteiten wordt als zeer vervelend ervaren, zeker wanneer dit pas tijdens het bezoek duidelijk wordt. All-inclusive pakketten, inclusief vouchers voor eten en drinken, worden dan ook gewaardeerd.
Veel geïnterviewden beschouwen het als een sport om zoveel mogelijk geld te besparen op de entreeprijs. Sommigen doen dit vanwege beperkte budgetten, anderen vinden het zonde om het volle bedrag te betalen terwijl er zo veel voordeel te behalen valt.
"Rechtstreeks kopen, dat vind ik veel geld, ja. Vooral omdat je weet dat het veel goedkoper kan. Dat is ook een beetje het punt. Dus ik ga niet meer in de rij staan, ik wacht wel tot er een actie komt. Dan ga je een keer extra. Per saldo is dat natuurlijk duurder, maar het voelt wel beter.”
(vrouw (38), ging met man en twee dochters naar de Efteling)
Omdat dit onderwerp zo prominent naar voren kwam tijdens de interviews, is er tijdens de online enquête op meerdere manieren aandacht aan besteed. Allereerst, om een indruk te krijgen van de financiële mogelijkheden, zijn respondenten gevraagd hoeveel geld zij per persoon willen besteden aan een uitje. De mediaan is 25 euro per persoon.
In de enquête is tevens gevraagd naar de daadwerkelijke uitgaven tijdens het uitje, gespecificeerd naar reiskosten, de entreeprijs, horeca en overige uitgaven. De gemiddelde bestedingen per persoon aan een uitje bedragen bijna 35 euro. Grootste kostenpost betreft de entreeprijs (€ 14,50), gevolgd door uitgaven aan horeca (€ 10,05). Als gekeken wordt naar het bedrag dat mensen bereid zijn uit te geven blijken de daadwerkelijke uitgaven dus vaak hoger te zijn.
Respondenten zijn actief op zoek naar kortingsacties. Maar liefst 62% van de respondenten gaf aan gebruik te hebben gemaakt van korting op de entreekaarten. Dit geldt iets meer bij uitjes die met kinderen of kleinkinderen worden ondernomen (64%), bij uitjes zonder kinderen maakt 58% gebruik van kortingsacties.
Ten slotte is nog een analyse uitgevoerd om na te gaan of er een relatie bestaat tussen uitgaven en de beleving van een uitje. Heeft de hoogte van de uitgaven, of bijvoorbeeld het gebruiken van een kortingsactie, invloed op de beleving? Dit blijkt niet of nauwelijks het geval te zijn. Wel of geen korting, hoge of lage uitgaven: het uitje wordt er niet leuker van.
Overige invloeden op onbezorgdheid en beleving
Voor alle respondenten geldt in grote lijnen hetzelfde: het gevoel van samen lekker weg zijn en een vriendelijke, verwelkomende omgeving zorgen ervoor dat het uitje fijn is. Toch zijn er wat verschillen zichtbaar. Het aanbod van voeding is belangrijk, vooral voor het enthousiasme en de bereidheid tot aanbevelen. Maar dat betekent niet dat iedereen hetzelfde wil: men is op zoek naar gezonde voeding voor de kinderen, maar bezoekers zonder kinderen vinden gezonde voeding minder belangrijk. Grootouders die met hun kleinkinderen op pad gaan vinden het prettig om vooraf informatie te hebben over de voorzieningen en activiteiten bij het uitje. Ouders die met hun kinderen op pad gaan zouden meer genieten als zij zich minder zorgen maken over verkeer en parkeren.
Mee in de conceptontwikkeling
De uitkomsten van de interviews en online enquête werden door
studenten gebruikt in de ontwikkeling van communicatieconcepten, waarmee het
LAND van ANWB ervoor kan zorgen dat jonge gezinnen meer onbezorgd kunnen zijn
tijdens een uitje. Dit heeft een vijftal leuke concepten opgeleverd; waarbij
elk concept elementen bevat die direct toepasbaar zijn voor het LAND van ANWB.
Denk bijvoorbeeld aan extra keuzehulp bij het selecteren van een uitje of het
inzetten van nieuwe online communicatiemiddelen waarin leden andere leden
adviseren. De ANWB neemt deze zaken mee in de planvorming voor het komende
jaar, om zo het LAND van ANWB nog meer te ontwikkelen als gids naar leuke en
onbezorgde uitjes.
Algemeen geldt dat alle aanbieders van uitjes kunnen bijdragen aan onbezorgdheid van hun bezoekers door veel meer informatie te verstrekken over de uitjes. Dit omvat vanzelfsprekend informatie over tickets en prijzen en informatie over bereikbaarheid (parkeren, verkeersinformatie, OV). Maar bezoekers zoeken ook gedetailleerde informatie over activiteiten ter plaatse, kijkend naar de geschiktheid voor alle leeftijden in hun gezelschap, en informatie over horeca (prijzen en aanbod) en praktische voorzieningen. Hoe meer informatie, hoe onbezorgder de gast.
