Smaakmakers zetten streekproducten van de Achterhoek op de kaart

De afgelopen periode heeft Achterhoek Toerisme onderzocht hoe de Achterhoek zich als culinaire bestemming kan profileren. De conclusie is dat de regio over waardevolle ingrediënten beschikt om zich sterker te positioneren op het gebied van eten en drinken. Om deze reden is een uitvoeringsprogramma gestart om de positionering van ‘Achterhoek Food’ te versterken. Er is een goede basis gelegd om de ‘Achterhoekse Smaakmakers’ te promoten, waarbij het aanbod gebundeld is en ondernemers zijn gestimuleerd om hun verhaal beter te vertellen via het kennisprogramma Storytelling. R&T laat Heleen Faber van Achterhoek Toerisme en twee Achterhoekse Smaakmakers, Iris Garritsen en Liesette Hensen, aan het woord. Beiden namen deel aan het kennisprogramma Storytelling die de Breda University faciliteerde.

Auteurs: Peter Bekkering en Ton Vermeulen | Foto’s: Hip & Stijl fotografie

Heleen Faber is Coördinator Kennis en Ontwikkeling van de Stichting Achterhoek Toerisme. "We zijn een DMO en werken samen met elf Achterhoekse gemeenten en met partners uit het toeristisch bedrijfsleven. Samen willen we de Achterhoek zo goed mogelijk op de kaart zetten als mooie vakantiebestemming. We doen dat door productontwikkeling en marketing, daarnaast hebben we een routebureau en we hebben een kennisafdeling. Binnen deze kennisafdeling verzamelen we zoveel mogelijk relevante data voor onze sector. Daarnaast organiseren we diverse kennisprogramma’s en -bijeenkomsten voor onze partners.

Het geluk van Nederland

Achterhoek Toerisme typeert de Achterhoek als ‘het geluk van Nederland’. Faber: "Je kunt hier op veel verschillende manier je geluk halen. Geluk dat altijd zit in kleine dingen. De Achterhoek heeft veel rust en ruimte en wordt gekenmerkt door veel kleinschalig toerisme. Het is een echte plattelandsregio met agrarisch gebied, afgewisseld door natuur. Verder hebben we een echt coulissenlandschap met na iedere bocht een verrassend nieuw avontuur: bossen, akkers, weilanden, heide, afgewisseld met kastelen en historische steden.”

"Specifiek bij food proberen we meer bij elkaar te brengen: niet alleen de ondernemers, maar eveneens food gerelateerde evenementen en routes.”

Achterhoek Toerisme deed in 2022 een gastonderzoek. "Daaruit kwam naar voren dat gasten naar de Achterhoek komen vanwege rust en ruimte en vanwege de natuur. Als derde reden om voor de Achterhoek te kiezen als vakantiebestemming werd de gastvrijheid en de vriendelijkheid van de mensen genoemd. Het past hier ook: omdat je hier weinig grote publiekstrekkers hebt, zoals de Efteling, heb je elkaar nodig om gezamenlijk van de Achterhoek een mooi product te maken. Bovendien vind je hier het naoberschap, waarbij je elkaar helpt.”

Smaakmakers van de Achterhoek

Faber: ”Met het programma voor Smaakmakers in de Achterhoek richten we ons op streekproducenten en streekwinkels waar de streekproducten verkocht worden. Dat zijn er ongeveer 80 in de Achterhoek. Maar ook op de horeca die veel met Achterhoekse streekproducten werkt. Omdat zij letterlijk ‘smaak geven’ aan de Achterhoek noemen wij ze de smaakmakers. We werkten als DMO al jaren samen met streekproducenten en horeca. De samenwerking lag er dus al, maar heeft met het kennisprogramma een extra laagje gekregen. We zagen namelijk dat de streekproducenten mensen waren die vanuit hun passie bezig waren met hun beroep, maar dat ze vaak geen marketingachtergrond hadden en meestal geen ervaring met het zo goed mogelijk vertellen en uitdragen van hun verhaal. Om daar verandering in te brengen ging Achterhoek Toerisme op zoek naar experts op het gebied van storytelling. Daarbij kwam ik uit bij de Breda University of Applied Sciences, die een speciale tak op dit gebied heeft. Het mooie in de samenwerking was vervolgens dat zij net als wij het belang zagen dat de ondernemer er meteen mee aan de slag moest kunnen.”

Aan de slag met eigen verhaal

Het kennisprogramma, ontwikkeld door BUas, startte met een e-learning waarin al zoveel mogelijk theorie en storytelling tools werden behandeld. "Daardoor konden de deelnemers tijdens de workshops al meteen praktisch aan de slag met hun verhalen. Na de eerste workshop kregen ze bovendien een huiswerkopdracht die in de tweede workshop werd besproken.” Tijdens de workshops was de interactie tussen deelnemers belangrijk: "De ondernemers waren elkaars publiek en konden elkaars bijdragen kritisch beoordelen.” De workshops vonden plaats op passende locaties: Landwinkel Smits in De Heurne en Wijngoed Montferland.

Met het uiteindelijke verhaal dat tot stand kwam konden de deelnemers nog vele kanten op, zegt Faber: "Je kunt daar bijvoorbeeld een blog of een vlog van maken. Daarnaast kun je er mee aan de slag op sociale media of op je website. Wij hebben de ondernemers daarin vrijgelaten. Het is aan hen om te bepalen wanneer ze welk verhaal vertellen, want soms hebben ze verschillende verhalen. Die gaan de ene keer bijvoorbeeld over de geschiedenis van het bedrijf en de andere keer over het product zelf. Verder moeten ze ook nadenken over beeld – foto of video – dat goed aansluit bij het verhaal.”

Liesette Hensen hoeft niet lang na te denken over haar passie: "Lekker eten! Dat betekent voor mij bovendien goed eten.”

De hulp van Achterhoek Toerisme hield niet op na de twee workshops. "Wij boden de deelnemers nog een mooie blog aan op onze website. Daarvoor hielden we een interview met de ondernemers. Wij hebben hun verhalen verwerkt in een blog en ook beelden erbij verzorgd. De blogs staan inmiddels op de website: achterhoek.nl/smaakvolle-verhalen.”

Emotie en persoonlijkheid

De verhalen zijn belangrijk, zegt Faber: "We zien storytelling als een krachtig instrument voor streekproducenten om hun merk te versterken, een emotionele band met consumenten op te bouwen, educatie te bieden en zich te onderscheiden in de markt. Bij de workshops storytelling hebben we geleerd dat je juist met emoties en de persoonlijkheid erachter de verbinding maakt met je publiek. Met een helder verhaal dat mensen raakt, verkoop je als ondernemer je product beter. Wij als Achterhoek Toerisme kunnen zo’n verhaal op onze beurt gebruiken om de Achterhoek nog beter op de kaart te zetten. Bovendien spelen we hiermee in op de trend dat consumenten meer lokaal georiënteerd zijn en op de duurzame ontwikkeling van de regio.”

De ondernemers waren volgens Faber tevreden over de workshops: "Ze gaven aan dat ze stappen hadden gemaakt om hun verhaal voor zichzelf helder te krijgen. Normaal zaten ze erg ‘in’ hun bedrijf en waren ze vooral gericht op de productie. Door de workshops keken ze er nu van buiten tegenaan. Ze gaven ook aan dat omdat ze nu veelal een publieksfunctie hebben gekregen ze zich veel bewuster zijn van wie ze zijn en dat het belangrijk is om hun verhaal naar buiten te brengen.”

Achterhoek Toerisme heeft ook een belangrijke les geleerd, zegt Faber: "Storytelling is belangrijk. Daarom zijn we er zelf ook scherp op dat we de goede verhalen vertellen. Bovendien betrekken we de inwoners erbij. Specifiek bij food proberen we meer bij elkaar te brengen: niet alleen de ondernemers, maar eveneens food gerelateerde evenementen en routes. Op die manier willen we het foodverhaal nog beter over het voetlicht brengen.”

"Je koopt niet zomaar ‘een biertje’, maar een biertje met een verhaal, gebrouwen in Bronckhorst, Zelhem of Ulft.”

Case 1 De Kruisbrink in Toldijk

Iris Garritsen is de derde generatie in het familiebedrijf Boerderijwinkel De Kruisbrink in Toldijk, gemeente Bronckhorst. In deze boerderijwinkel worden zowel eigen producten als producten van anderen verkocht. "We verkopen ruim twintig gewassen die we zelf verbouwen. Dat vullen we aan met regioassortiment en met aardappelen, groente en fruit. Op die manier zijn we streekproducent en extra verkoopkanaal voor de regio.” Toldijk is een dorp van 400 inwoners. De winkel moet het daarom niet alleen van het dorp hebben. "We hebben best een grote regio met een diameter van zo’n 30 kilometer met vaste klanten uit Doetinchem, Zutphen en Lochem.” Daarnaast trekt onze camping een diverse groep toeristen aan. Het is geen traditionele kampeerplek, maar eerder een eigentijdse, alternatieve bestemming: Modern Hippy Campsite. Hier vinden mensen die willen ontsnappen aan de drukte van alledag en hun verplichtingen, een oase van rust in Toldijk. Deze unieke plek biedt een gemeenschap en een sfeer waar gelijkgestemden samenkomen, weg van de ratrace van het moderne leven.

Trots en passie

Garritsen vertelt over haar passie: "Duurzaam en lokaal ondernemen. Dingen kunnen verkopen met een goed hart. Ik wil mensen enthousiast maken over het product dat ik verkoop en over het verhaal over het product. Je koopt niet zomaar ‘een biertje’, maar een biertje met een verhaal, gebrouwen in Bronckhorst, Zelhem of Ulft. Op die manier maak je klanten onderdeel van het verhaal. Ik wil klanten ook bewust maken van hun voedselkeuzes die ze maken – de opties en de mogelijkheden – en die voetafdruk die ze daarmee achterlaten.”

Hensen runt Eten bij Mien en Boetiekhotel Villa Wanrooy.

Garritsen kan goed aangeven waar ze trots op is: "De passie waarmee we het met zijn allen hier doen. We verbouwen op een duurzame manier met strokenteelt. Daarnaast ben ik trots op het aantal producten in de winkel en op de uitstraling van de winkel. Dat ‘met zijn allen’ geldt overigens ook voor alle streekproducenten, alle Smaakmakers. Uiteindelijk proberen we met zijn allen namelijk elkaar op de kaart te zetten.”

Workshop als eye-opener

Garritsen vertelt over haar uitnodiging voor de workshops van Stichting Achterhoek Toerisme. "Ik heb zelf Communicatie en Multimedia Design gestudeerd en kende storytelling dus al. Ik heb echter nooit bewust de link gelegd om dat mee te nemen in het bedrijf en in de communicatie met de klant.” Ze ziet dat het voorziet in een behoefte: "Klanten maken een uitje van het bezoek, willen weten waar het vandaan komt en hebben er bewust voor gekozen om niet naar de supermarkt te gaan. Daarom zijn ze geïnteresseerd in het verhaal erachter. Dat verhaal vertellen we in de winkel maar delen we daarnaast ook veel online. Zo zetten we om de week een van onze streekproducenten in het zonnetje. Dat is voor ons een reminder over wat we verkopen en voor de klant betekent het dat hij al een keer het product gezien heeft.”

De workshop zelf was een eyeopener, zegt Garritsen. "Het was interessant om zelf aan de bak te gaan maar zeker ook om te kijken wat het verhaal van anderen was en hoe zij dat oppakten. Je realiseert je dat die verhalen gemaakt worden door mensen van vlees en bloed. Mensen met een passie die ooit met een reden ergens mee zijn begonnen. Daarnaast is in zo’n verhaal ook de call to action aan het eind belangrijk: wil je dit product proberen? Kom dan naar ons! Het is ook goed om het product dat je online hebt gepromoot in de winkel duidelijk te laten terugkomen. Dan heb je namelijk een extra interactiepunt.”

"De meeste mensen fietsen langs voor lekker en gezellig en niet zozeer voor lokaal. Toch is ‘lokaal’ wel de basis van wat wij doen.”

Garritsen deelt enthousiast over de toekomstplannen: "We streven ernaar ons assortiment van logische keuzes uit te breiden en verdere duurzaamheid te bevorderen in onze teelt en boomgaard, met meer biodiversiteit. Hierbij is onze focus gericht op het minimaliseren van onze ecologische voetafdruk en het vergroten van onze groene impact.” Voor onze gasten hebben we bij De Kruisbrink al een eigen terras geopend, compleet met een gevarieerde menukaart. Bovendien plannen we een informatief bord met fietsroutes in de regio. En natuurlijk hebben we onze bijzondere camping, die al bijdraagt aan het toerisme hier.”

Case 2 Villa Wanrooy/Eetwinkel Van Mien in Doetinchem

In Doetinchem is Boetiekhotel Villa Wanrooy/Eetwinkel Van Mien eigenlijk drie bedrijven in een, zegt Liesette Hensen: "Onze basis is lekker en lokaal eten. Dat verzamelen we hier vanuit de hele Achterhoek en Liemers. Dat verkopen we in de winkel, serveren we op het bord in de horeca en schotelen we ook onze hotelgasten voor.”

Lokaal als basis

Hensen heeft een duidelijk beeld, waarom klanten voor haar kiezen: "De meeste mensen fietsen langs voor lekker en gezellig en niet zozeer voor lokaal. Toch is ‘lokaal’ wel de basis van wat wij doen. Zo maken we lasagne met streekproducten. Het zit echt in ons DNA.” Hensen hoeft niet lang na te denken over haar passie: "Lekker eten! Dat betekent voor mij bovendien goed eten. Met producten die met liefde en aandacht zijn gemaakt. Daarnaast houdt het voor mij in om met de seizoenen mee te eten.”

Hensen is zeer te spreken over de Achterhoek Toerisme: "Ze doen het goed en zorgen voor veel reuring. De workshops over Smaakmakers waren fijn omdat je even uit de hectiek van alledag komt en je weer even voor jezelf scherp kunt stellen wie je bent en waarom je dingen doet.”

Twee bedrijven twee doelgroepen

De twee bedrijven van Hensen hebben allebei een eigen doelgroep: "Eten bij Mien richt zich echt op de lokale doelgroep. Boetiekhotel Villa Wanrooy ligt iets verder weg. Bij de storytelling richt ik me echt op het hotel. Het hotel heeft boven zeven ‘smaakkamers’: vijf zijn er vernoemd naar smaken, de zesde is pittig en de zevende is smaakloos. (Lachend) Dat laatste is overigens iets anders dan smakeloos. De kamers zijn eenvoudig, maar wel met hoge kwaliteit. De kamers hebben geen TV, ze zijn om te verblijven en te slapen en om daarna lekker de stad in te gaan. Naast die zeven kamers hebben we in de Walhuisjes nog drie hotelappartementen met beneden een living en boven slapen. Die zijn meer gericht op een langer verblijf. Daarnaast is er nog een grote stadstuin.”

Hensen heeft de storytelling gebruikt voor het verhaal maar ook om opnieuw het profiel van Villa Wanrooy vast te stellen. "Daarbij heb ik gebruik gemaakt van de Leefstijlzoeker. Vervolgens heb ik de guest journey doorlopen en uiteindelijk heb ik gekeken naar ons strategisch marketingplan.” Het hielp ook om de gasten van Villa Wanrooy te segmenteren in zakelijke en in leisure gasten.

Hensen had zelf al een storyline: "Ver van huis thuis voelen. De workshops hebben geholpen om die scherper te maken. Nu is die: in een wereld waarin de dagelijkse drukte overheerst is er een plek waar je op reis oprechte aandacht en gastvrijheid ervaart.”

Workshop storytelling

De storytelling workshops werden gegeven door Niels Wittkampf en Wesley Put van het Lectoraat Storytelling van de Breda University of Applied Sciences. Hensen is goed te spreken over de kwaliteit: "Niet alleen deden ze het leuk, maar de workshop heeft me ook inzichten gegeven en geholpen mijn verhaal scherp te stellen. Daarnaast was het leuk om met andere ondernemers te zitten.”

Het heeft ook geleid tot nieuwe initiatieven. "Uit de Leefstijlzoeker kwam naar voren dat onze gasten filmliefhebbers zijn. Daarom hebben we contact gezocht met Amphion, een theater waar ze ook films draaien. We hebben ze gevraagd of we geen arrangementen kunnen maken. Bijvoorbeeld dat je gratis filmkaartjes krijgt wanneer je meer dan een nacht blijft.”

Hensen heeft door de workshop een beter inzicht gekregen wat storytelling is. "We kregen echt handvaten om echt een verhaal te maken. Tot dan toe snapte ik storytelling wel maar kon ik er niets mee.” Ze is van plan om meerdere verhalen te maken. "Voor het zakelijke deel is dat ‘ver van huis thuis voelen’. Voor de leisure wordt het iets in de trant van ‘toffe dingen doen in de Achterhoek’.”

Workshop storytelling en smaakmakers.