Data in de Regio Friesland: Vanuit de regio opschalen
Toeristisch beleid wordt in Nederland voornamelijk steden en regio’s gemaakt. Uiteindelijk moeten de initiatieven van de Landelijke Data Alliantie leiden in data waarmee op dat niveau goede beleidsbeslissingen kunnen worden genomen. Hoe kijken ze in de regio naar datagedreven werken, de regionalisering van landelijke data, de activiteiten van de LDA en hun eigen rol in het verzamelen en ontsluiten van data? We vliegen over Nederland, van Zeeland, via Overijssel en Drenthe naar Friesland. Fasten your seat belts! In dit artikel over Friesland schalen we op vanuit de regio.
Jasper Heslinga van het European Tourism Futures Institute (ETFI) zit diep in de Friese data en het kan hem niet fijnmazig genoeg zijn en dat heeft een beleidsmatige reden: "We zien een groot verschil tussen het schaalniveau waarop data wordt gepresenteerd en waarop de besluiten worden genomen. Als je data op provinciaal Fries niveau aanlevert, dan heb je het Friese beeld. Een grijs, Fries gemiddelde. Dan zou je kunnen concluderen dat er in Friesland niet veel gebeurt terwijl er in Súdwest Fryslân en de Waddeneilanden juist heel veel ontwikkelingen zijn.”
Het is in de optiek van Jasper daarom zo belangrijk om op COROP of, nog beter, gemeenteniveau te meten. Doe je dat niet dan weet je niet of het toerisme in recreatierijke gebieden is afgenomen of in recreatiearme gebieden juist is toegenomen.”
Toch pleit Jasper niet voor uitsluitend regionaal of lokaal meten. "Het is niet het een of het ander. Je hebt vanuit het rijk regie nodig want als je allemaal lokale initiatieven hebt die niet zijn te vergelijken, kun je niet benchmarken. Van onderaf kun je dat met pilots in de regio mooi testen. Later kun je dat op nationaal niveau opschalen.”
Enthousiast over landelijke samenwerking
Jasper is heel enthousiast over de landelijke samenwerking in de LDA en het DDL. "Ik denk niet dat het goed is om in je eigen regio te blijven navelstaren. Je komt daar als regio wat brengen maar er is vast ook iets te halen. Dat je in Limburg een experiment uit Friesland ziet en dat in je eigen gemeente uitrolt.Het belang van zo’n LDA is dat je op een structurele manier met elkaar in contact blijft, kennis uitwisselt en middelen combineert. De toeristische wereld is een klein veld, met beperkte middelen, maar wel grote opgaven. Leer vooral van elkaar.”
Geweldige experimenten
Dat Jasper het experiment niet schuwt blijkt uit de vele experimenten waar hij bij betrokken was in zijn tijd bij DataFryslân. "We hebben mogen experimenteren met satellietbeelden, video-analyse, voorspelmodellen, de customer journey en data. Het was geweldig!” Meest waardevolle project was het in kaart brengen van de customer journey met nieuwe data. "We konden aan elk touchpoint van de reis een big databron koppelen. Daar zat een hele technische component in met een grote verscheidenheid aan bronnen en onbenutte bronnen die ondernemers best makkelijk kunnen inzetten om hun product te verbeteren. Sleutel van dit succesvolle project was dat het hele team van DataFryslân met hun verschillende achtergrond hier een bijdrage aan heeft kunnen leveren.”
Over bigdata heeft Jasper een uitgesproken mening: "Als je ondernemers vraagt wat ze willen weten gaat dat altijd over de stand van zaken van vandaag en morgen. Als je met big data realtime ontwikkelingen kunt volgen haal je het vertragende effect van traditionele onderzoeksmethoden eruit.” Maar hij is ook kritisch. "Ik ben heel erg van het trianguleren, het bekijken van meerdere databronnen. Ik ben nieuwsgierig of er dan hetzelfde uitkomt. Lopen zaken met elkaar in het spoor?”
Jasper ziet nog een andere toepassing van big data: "Het huidige onderzoek naar logiesaccommodaties geeft een solide basis maar je zou met big data beter kunnen kijken naar het soms grillige patroon van de toeristische sector. Een bedrijf als Visitor Data kan bijvoorbeeld op de dag zelf zien hoe druk het is in de Amsterdamse hotels. Dat is wel waar ik heen zou willen. Voordat je dat landelijk voor elkaar hebt, ben je echt wel een paar stappen verder.”
Verder is big data echt een zaak die je landelijk moet organiseren. "Satelliet-, telefoon- of transactiedata kun je prima op nationaal niveau regelen. Dat moet je niet allemaal voor je eigen regio willen regelen. Dan krijg je een landelijke basis die je kunt regionaliseren.”
Iedereen heeft een stukje van de puzzel
In Friesland wordt financieel fors ingezet op het verbeteren van de kennisinfrastructuur met het project Toeristische Data op Orde. Dat is niet dat één partij het moet regelen maar een heel samenwerkingsverband van provincie, ETFI, Merk Fryslân, Fries Sociaal Planbureau en DataFryslân. "Eenieder heeft een stukje van de puzzel in handen”, vertelt Jasper. "Natuurlijk is het makkelijker om het integrale vraagstuk bij één partij te stallen maar dit is veel waardevoller.” Het is een proces van lange adem en maakt Friesland bijzonder. Ook de indicatoren die traditioneel worden gemeten staan ter discussie. "Het is echt een verandering van aanpak met vragen als ‘gaan we het aantal banen meten of willen we weten wat de bijdrage van toerisme is aan brede welvaart?’ Dat is een hele kentering in nadenken over de output die we nastreven.”
Als we het hebben over het presenteren van samenwerking in big data-onderzoek voor gebruikers hebben ze met DataFryslân een mooi trackrecord. Jasper: "Je kunt het verhaal van de samenwerking honderd keer vertellen maar dat komt half aan of niet aan. Toen hebben we verhalen en dashboards die er goed uitzagen gedeeld. Daarmee ging het echt leven want data is niet per se het meest sexy onderwerp. Innoveren door inspireren.”
