De Sustainable Development Goals als tool

De transitie naar een duurzame maatschappij is wereldwijd dé grote opgave voor de jaren twintig van deze eeuw. En die duurzaamheid is veel breder dan alleen het milieuaspect waar nu veel aandacht op zit. Ook DMO’s en CMO’s moeten werk maken van deze transitie. Een mooi hulpmiddel daarbij zijn de 17 Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties. Destinatie Nederland zag de uitdagingen en gaf een young professional de kans zich in dit onderwerp vast te bijten. In een online interview praten we met Wendy Sieger, directeur van Destinatie Nederland en Rafaela Ribeiro, coördinator programmalijn duurzaam toerisme.

Waarom hebben jullie een young professional uit het buitenland op dit thema gezet?
Sieger: "In 2020 zijn we gestart met nadenken hoe we de duurzame bezoekerseconomie goed binnen het netwerk van DMO’s en CMO’s konden agenderen. Dan ga je al heel snel kijken wie er een frisse kijk op de toekomst heeft en voor wie we uiteindelijk een duurzame bestemming bouwen. Dan kom je al snel uit bij young professionals die je in je organisatie een kans kan geven. Dat heeft meerdere voordelen: je leidt mensen op die in onze sector gaan werken, het onderwerp gaat vooral over hun toekomst en je haalt ook nieuwe impulsen en denkwijzen binnen. Het was voor ons op dit onderwerp bovendien een kans om eens samen te werken met de Wageningen Universiteit die op dit thema vooroplopen.

Rafaela Ribeiro, afgestudeerd masterstudente aan Wageningen Universiteit voerde voor ons een onderzoek uit.

Is het ook een missie van Destinatie Nederland om meer studenten aan DMO’s te verbinden?
Sieger: "Ja, we moeten verantwoordelijkheid nemen, zeker gezien deuitdagingen die we hebben op de arbeidsmarkt, dat we studenten een stageplek bieden. Het is onze taak om studenten met interessante vraagstukken in ons werkveld geïnteresseerd en gemotiveerd te krijgen voor onze sector. We leiden de toekomstige professionals op.”

Was deze studie naar een duurzame bezoekerseconomie nodig?
Sieger: "We zijn al een aantal jaren bezig met de veranderende rol van de DMO. Er gebeurt al heel erg veel. In de ene regio meer dan in de andere en dat ligt ook aan de taakstelling die de betreffende DMO heeft. We wilden vooral een handreiking doen aan de DMO’s. Hoe kun je beginnen met werken aan die duurzame bezoekerseconomie en wat kunnen we leren van elkaar. Als je een thema vooruit wilt brengen is een gedegen onderzoek een mooie manier om dat te doen. De grote discussies gaan natuurlijk over het klimaat maar een duurzame bezoekerseconomie gaat ook over het bouwen van duurzame gemeenschappen. Hoe zorg je dat in een bestemming iedereen, ook bewoners, profijt heeft van toerisme?”

Wat is daarin jullie rol precies?
Sieger: "Er zijn heel veel internationale studies, leidraden en richtlijnen over duurzaam toerisme zoals bijvoorbeeld het "Transition Pathway for Tourism” van de Europese Unie. Onze rol vanuit Destinatie Nederland is om de praktijkvertaling te maken. Heel praktisch en tastbaar maken hoe je bij kan dragen aan die duurzame bezoekerseconomie en dat ook nog eens kunt vertalen naar jouw regio, je achterban, je ondernemers, etc. En dan helpt het als je daar hele praktische handreikingen krijgt.”

Rafaela Ribeiro heeft in Portugal haar bachelor Tourism Management behaald. Daar leerde ze vooral hoe ze toerisme moest laten groeien. Toen ze in Oostenrijk studeerde, kwam ze voor het eerst in aanraking met het thema duurzaamheid. Dat raakte bij haar een snaar en voor haar master ging ze op zoek naar een studie die toerisme en duurzaamheid combineert. Ze vond de Wageningen Universiteit, pakte haar boeltje op en verhuisde naar Nederland.

Hoe kijk je naar Nederland als duurzame bestemming. Lopen we daar internationaal voor of juist achter?
Rafaela: "Er zijn Europese bestemmingen die vooroplopen zoals Gotenburg, Belfast of Valencia. Maar als je kijkt naar landen in het algemeen dan zie ik dat Nederlanders best sustainable driven zijn in hun dagelijkse routine zoals het scheiden van afval, de fiets nemen, en nog veel meer stappen.”

Wat heb je voor Destinatie Nederland precies onderzocht?
Rafaela: "Ik heb onderzocht hoe de DMOs in Nederland bijdragen aan de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties. Daarvoor heb ik tien interviews met DMO’s gedaan om te achterhalen wat ze nu al doen en met welke onderwerpen ze bezig zijn. Er zijn veel mensen die denken dat duurzaamheid alleen gaat over het klimaatgedeelte. Door de SDG’ als uitgangspunt te nemen, kun je alle verschillende aspecten van duurzaamheid goed in kaart brengen.”

"Ik denk dat aansluiten bij de SDG’s van de VN heel erg krachtig is. De 17 SDG’s zijn eenvoudig te begrijpen en omvatten alle aspecten van duurzaamheid. Iemand die nog niet voldoende kennis van duurzaamheid heeft, kan al heel snel een checklist maken voor de belangrijkste zaken in de eigen bestemming. Je kunt er op basis van de uitdagingen en quick wins in je eigen bestemming de drie belangrijkste uithalen en daarmee starten.”

Wendy: "Als je als DMO je maatschappelijke verantwoordelijkheid wilt nemen dan zijn de SDG’s eenhandig hulpmiddel om aan doelstellingen te werken die de wereld beter maken. We weten allemaal dat de drie P’s (people, planet, profit) belangrijk zijn voor een duurzame ontwikkeling en de SDG’s bieden bij het bereiken van een evenwicht daarin een houvast.

Die 17 SDG’s gaan feitelijk over de duurzame transitie van de hele maatschappij. Je kunt toch niet van een DMO verwachten dat ze de hele last van de wereld gaan dragen?

Wendy: "Je hebt 17 SDG’s maar niet elke organisatie zal aan alle SDG’s bij kunnen dragen. Als je het hebt over armoedebestrijding is dat voor een DMO best een grote uitdaging. Maar uiteindelijk draag je daar wel aan bij omdat je bijdraagt aan het creëren van werkgelegenheid in toerisme. Het is een goed kompas en hulpmiddel voor zowel grote als kleine vraagstukken waar DMO’s aan maatschappelijke doelen kunnen bijdragen.”

Wat zijn de belangrijkste conclusies uit je onderzoek ‘Sustainable Development Goals in relation to the Dutch Destination Management/ Marketing Organisations?
Rafaela: "Een van de onderdelen van het onderzoek was te achterhalen wat de uitdagingen voorDMO’s en CMO’s zijn op gebied vanduurzaamheid. Het eerste obstakel daarin is financieel. DMO’s en CMO’s hebben meestal geen opdracht of middelen vanuit de gemeente of regio. Soms zien de opdrachtgevers van de DMO’s het niet als een taak van de DMO om zich met een duurzaamheid bezig te houden en zijn ze meer economisch gedreven, zeker na de pandemie. Er is ook behoefte aan kennis, dat blijkt uit de deelname aan de kennissessies die we in het laatste kwartaal van 2022 voor het netwerk georganiseerd hebben.

Zie je het als een nieuwe taak voor DMO’s?
Rafaela: "Zeker. Een duurzame bezoekerseconomie is van groot belang, het is een goede ontwikkeling dat er steeds meer kennis met elkaar gedeeld wordt. In sommige regio’s zien we ook dat het onderwerp duurzaamheid belegd wordt als nieuwe taak, bijvoorbeeld in Friesland, waar de marketing organisatie Merk Fryslan met Karina Pool een kwartiermaker voor duurzaam toerisme heeft.

Op welke SDG’s moeten DMO’s zich vooral richten?
Rafaela: "Die keuze moet elke DMO zelf maken op basis van hun eigen visie. Mijn tip zou zijn, ten eerste SDG 12: verantwoordelijke consumptie en productie. Dat kunnen ze doen door bewoners en bezoekers te verleiden lokaal, biologisch en duurzaam te winkelen. Maar ook om het aanbod voor die producten te vergroten en in de VVV-winkels het aanbod standaard duurzaam te maken. Ook SDG 11, die gaat over duurzame steden en gemeenschappen is voor DMO’s op het lijf geschreven.” Wendy: "SDG 11 is in het kader vanbalans in een bestemming essentieel. In dat kader hebben we eerder met de Hotelschool The Hague de leidraad ‘Samen bouwen aan gastvrije bestemmingen’ ontwikkeld. Rafaela: "SDG 10 over het verminderen van ongelijkheid gaat feitelijk over een welkome bestemming die voor iedereen inclusief is. Je moet je dan als DMO afvragen hoe je gasten kunt verwelkomen met verschillende nationaliteiten, beperkingen en achtergronden.”

Waar moet een DMO die begint met duurzaamheid starten?
Rafaela: "DMO’s die nog vooral bezig zijn met marketing kunnen bijvoorbeeld duurzame partners in hun netwerk het podium geven. Of de focus leggen op reizigers die per trein naar de bestemming reizen. Ze kunnen ook werken aan het spreiden van bezoekers door ze op verborgen pareltjes te wijzen en toeristen in andere seizoenen aan te trekken. Het zijn de kleine stappen die elke organisatie kan nemen om bij te dragen. Vaak leven daar ook al ideeen over in de organisaties en het is goed om dat met elkaar te bespreken. ”

Wat is je het meest opgevallen tijdens je studie?
Rafaela: "Vooral de geringe aandacht voor het verminderen van ongelijkheid. Er mag nog wel wat meer aandacht naar het gastvrij maken van een bestemming voor mensen die geen Nederlands verstaan of die bijvoorbeeld in een rolstoel zitten. Ook is er vaak nog te weinig aandacht voor het gedrag van bezoekers in de bestemming. De vraag is dan wiens taak het is om bezoekers te wijzen op hun eigen gedrag. Niet door met het opgeheven vingertje te wijzen maar juist om ze te inspireren om gewenst gedrag te vertonen.”

Wat hoop je dat er met je bevindingen gebeurt?
Rafaela: "Het mooie is dat ik na het voltooien van mijn onderzoek de kans heb gekregen om kennissessies voor DMO’s te organiseren. Daarin hebben we niet alleen samen met Wageningen universiteit een introductie gegeven op duurzaam toerisme maar de DMO’s ook de kennis en de tools gegeven om er direct mee aan de slag te gaan. Met gastsprekers uit Nederland en Europa heb ik ze daarmee echt kunnen inspireren en motiveren. Mijn advies is het vooral niet te groot te maken maar met kleine stapjes te beginnen.”

Wat moet er gebeuren dat dit niet uitdooft?
Wendy: "Een duurzame bestemming moet een mindset worden in ons brede werkveld. Je kunt iemand een taak geven in een organisatie, die taak moet groeien en ingebed worden. De ontwikkeling naar een duurzame bezoekerseconomie wordt in veel visies en strategieënopgenomen. Alle grote vraagstukken waar Nederland op dit moment aan werkt, gaan over duurzaamheid. Die ontwikkeling is dus ook actueel in het werkveld van DMO’s en CMO’s. .

Wat ga je na deze periode doen?
Rafaela: "Mijn plan is om in Nederland te blijven. Ik ga mijn Nederlands verbeteren en hoop dat ik in Nederland een baan kan vinden.” Wendy: "Rafaela heeft bij ons vijf maanden gewerkt aan haar masterthesis. We hebben haar toen een contract voor vier maanden aangeboden om de resultaten verder te brengen. Haar scriptie was geen eindpunt maar juist een start voor een heel traject. Het mes snijdt daarbij aan twee kanten. Wij wilden haar vanuit Destinatie Nederland ook een goede start op de arbeidsmarkt geven en het onderwerp een vliegende start. We hebben een professional opgeleid die hopelijk een mooie positie in ons werkveld vindt.